Nederland heeft belang bij de WTO

Column Algemeen Klaas Johan Osinga 14 dec 2018 om 10:07uur

Het wel en wee van wereldhandelsorganisatie WTO is natuurlijk niet het eerste waar u 's ochtends aan denkt bij het opstaan. Toch is die goed voor een flink deel van uw boterham. Maar misschien niet lang meer.

Kort na de Tweede Wereldoorlog werd onder leiding van de Verenigde Staten de basis gelegd voor wereldhandel op basis van spelregels. Alle 164 WTO-lidstaten dienen zich eraan te houden. Als een land zich benadeeld voelt, kan het een WTO-panel vragen hierover een uitspraak te doen.

Plenaire besluiten worden genomen op basis van consensus. Nederland is WTO-lid, maar de onderhandelingen worden namens ons door Brussel gevoerd. Daarmee hebben we een zware stem. Dat heeft ons de afgelopen zestig jaar geen windeieren gelegd. De Nederlandse land- en tuinbouw exporteert jaarlijks voor 100 miljard euro, waarvan 20 procent naar landen buiten de Europese Unie.

Voortbestaan onzeker

Maar het voortbestaan van de WTO is onzeker en daarover moeten we ons zorgen maken. Ja, de WTO wordt door antiglobalisten gebruikt om tegenaan te schoppen. Zoek maar eens op 'Battle of Seattle' (1999). Lijkt wel wat op de gele hesjes. De WTO als bolwerk van kapitalisme. Maar het alternatief is slechter: ieder voor zich. Dat wordt echter steeds meer realiteit.

WTO-onderhandelingen over een wereldwijd handelsakkoord (Doha) zijn vastgelopen. Rusland sloot in 2014 de grenzen voor onze groenten, zuivel en vlees; de WTO kan er niets aan doen. VS-president Trump doet aan 'America first', China subsidieert staatsbedrijven. Beide landen besloten vorige week om hun handelsoorlog even te parkeren, al is onduidelijk wat er nou precies is besloten. De WTO wordt hierbij gepasseerd; Europa zit niet aan tafel. WTO-panels worden ondermijnd omdat de Verenigde Staten weigeren nieuwe panelleden te benoemen. Gezien onze afhankelijkheid van export moeten we ons zorgen maken.

Europa zelfvoorzienend

Ik weet ook wel dat sommigen onder ons af willen van het exportmodel: Europa moet zelfvoorzienend worden. Circulair. Maar ik hoor de Consumentenbond nooit zeggen dat ze af wil van bananen, katoen, koffie en cacao. Dat winkelprijzen wel wat omhoog kunnen in ruil voor die duurzame kringloop, hoor ik ook nooit.

Twaalf landen en de EU zijn bezig met voorstellen om de WTO te hervormen en zo het stelsel in de benen te houden. We moeten die inzet steunen. Anders wordt het straks ieder voor zich, een race to the bottom, en zijn we allemaal verliezer.