Brabantse varkenshouder gaat voor hogere segment

Kees en Marja Bastiaansen wonen in Woensdrecht, in het uiterste zuidwesten van Noord-Brabant, een paar honderd meter van Zeeland en een paar kilometer van de Antwerpse havenindustrie. Hun vleesvarkensbedrijf staat in een open akkerbouwpolder. Het gezin zit er nu ruim vijf jaar.

Daarvoor lag het bedrijf in Ossendrecht, op de Brabantse Wal, midden in het bos, midden in een Natura 2000-gebied. Nieuwbouw of uitbreiding was onmogelijk. Het was toen een gemengd bedrijf met 1.500 vleesvarkens en 30 koeien.

Tien jaar

De provincie wilde het bedrijf daar weg hebben en de gemeente wilde meewerken aan een nieuwe locatie. Toch duurde het meer dan tien jaar, voordat de familie kon verhuizen. Die plek was toen een 'maagdelijke' locatie, zegt Kees Bastiaansen. Niemand maakte bezwaar tegen de wijziging van het bestemmingsplan.

'Wij waren een van de laatste varkensbedrijven in Noord-Brabant die op een nieuwe locatie kon beginnen. Wij zijn blij dat we hier een toekomstgericht bedrijf konden bouwen.'

Ander plan

De ondernemer begon eerst alleen met vleesvarkens, maar het was toen nog de bedoeling dat het een gesloten bedrijf zou worden voor 3.000 vleesvarkens en 500 zeugen. Al snel na de start veranderde dat plan. Bastiaansen koos helemaal voor vleesvarkens en in 2017 verrees een tweede stal waardoor het aantal dieren uitbreidde tot 5.700 vleesvarkens.

'Bij die omvang kun je het mooi alleen doen met iemand die een paar dagen helpt. Het is qua arbeid goed te doen en je bent minder afhankelijk dan met een gesloten bedrijf. Ik ben ook al 55 jaar.'

Administratie

Zijn vrouw Marja doet de administratie van het bedrijf en springt bij waar nodig. Daarnaast werkt ze in het ziekenhuis in Bergen op Zoom.

Het echtpaar streeft naar openheid naar de omgeving en de oplevering van de stallen bood daar goede kansen voor. Bij de opening van de eerste stal was er een open dag waar veel mensen op afkwamen, uit de sector én burgers uit de omgeving. Marja Bastiaansen: 'Eerst wilden we dat eigenlijk niet, maar achteraf zijn we blij dat we dat hebben gedaan.' Kees Bastiaansen: 'Dat deed ons goed na al die jaren.'

Draagvlak

Een van de redenen dat er geen bezwaren kwamen, was dat de ondernemer steeds in gesprek ging met zijn buren. 'Om draagvlak te krijgen, moet je bij je buren zijn. Ik zeg altijd: 'Is er iets? Dan moet je eerst mij bellen, voordat je de gemeente belt.' Die stap om te bellen wordt kleiner, als je iemand kent.'

Toen de tweede stal klaar was, hield het gezin een burendag met een barbecue. De buren konden toen ook een kijkje in de werkende stal nemen.

Beter Leven-keurmerk

Bastiaansen kiest voor een efficiënt bedrijf met afzet in een iets hoger segment, namelijk het Beter Leven-keurmerk en Varkens van Morgen. De nieuwste stal kon hij zo inrichten dat die daaraan voldoet. In de eerste stal liet hij vier jaar geleden in de bestaande hokken een plateau aanbrengen, zodat het vloeroppervlak uitbreidde van 0,8 naar 1 vierkante meter per varken, dat vereist is voor die keurmerken.

'Het Beter Leven-keurmerk kan uit, als het niet te veel kost', vindt Bastiaansen. 'Door die extra ruimte mis je omzet, terwijl de kosten hetzelfde blijven.' De varkens waren gelijk gewend aan het plateau. Marja Bastiaansen: 'Het is grappig hoe ze er direct gebruik van maakten. Ik dacht eerst: het zijn geen geiten. Maar ze zijn slim.'

Mestafzetkosten

Het bedrijf is omgeven door akkers. Dat scheelt mestafzetkosten. 'Maar als het slecht weer is in het voorjaar, kunnen wij onze mest ook niet kwijt.'

Ook in zijn omgeving stijgen de kosten van mestafzet. 'Omdat er in het overschotgebied hoge prijzen worden betaald in een ondoorzichtige markt, is er alleen visie voor de mest van vandaag, terwijl bijna niemand bezig is met een structurele oplossing. Heel frustrerend dat we als sector zoveel tijd nodig hebben om dit probleem op te lossen.'

Vakkennis

Bastiaansen hecht grote waarde aan vakkennis. Het is niet toevallig dat de oudste dochter van het echtpaar dierenarts is en hun zoon veevoeding studeert aan Wageningen University & Research. Als die thuis zijn, vinden aan de keukentafel vaak stevige discussies plaats over het bedrijf.

Het is nog niet bekend of een van hen het bedrijf wil overnemen. De jongste dochter heeft geen interesse. Bastiaansen: 'We zijn voorlopig klaar met uitbreiden. Dat laat ik aan de nieuwe generatie over. Wij leven bij de dag en we passen op tijd dingen aan. Ik hoop dit zo vol te houden tot mijn 67ste.'