Wim Jaspers ziet de kringloop als een piramide

Deelnemers aan de workshop van Jaspers zijn gewaarschuwd: het wordt een pittig college systeemdenken. De cijfers en dwarsverbanden vliegen al snel over het scherm. De ruwvoerspecialist legt een relatie van bodem naar koe tot consument bloot aan de hand van gezonde voeding.

Jaspers: 'Iedereen heeft de juiste voeding nodig: mensen, dieren en planten. Als je dat in het oog houdt, kom je altijd bij de bodem uit. Want als het daar scheef zit, moet je hogerop in de voedselpiramide bijsturen.'

Vergelijking met pens

Jaspers maakt het voor veehouders wat tastbaarder door koeien voeren te vergelijken met gewassen en bodem voeden. 'Vergelijk de bodem met een pens. Kijk naar hoe rantsoenoptimalisatie zich de laatste jaren heeft ontwikkeld en wat veehouders er naast hun ruwvoer allemaal bij zijn gaan voeren. Het optimaliseren op energie- en eiwitniveau, maar ook op sporenelementen en vitaminen. Het bewaken van een gezond pensklimaat met al zijn bacteriën. Die benadering verdient het gewas en de bodem ook. Daar begint de kringloop.'

Een helder signaal is volgens Jaspers een verschil aan mineralen in de melk in en buiten het weideseizoen. Gehalten aan jodium, selenium, zink en koper bleken in een onderzoek van de Gezondheidsdienst voor Dieren in de weidemaanden tot 15 procent lager te liggen. 'Dat kan ontstaan doordat boeren in de winter meer krachtvoer en premix geven aan hun koeien. Gras en mais zijn daarmee geen volledige voeding meer. Voor een compleet voergewas en gezonde koeien moet je dus verder terug in de kringloop.'

Goede balans

Koeien voeden vraagt om een goede balans:niet te veel snelle energie, een goede verhouding in eiwitten, maar ook balans in sporenelementen. 'Een tekort aan bijvoorbeeld selenium of zwavel gaat het dier uiteindelijk vertellen.'

Zo veel mogelijk gebruikmaken van de middelen op je eigen bedrijf en zo min mogelijk van elders halen is een goede gedachte, vindt Jaspers. 'Maar de balans in de bodem is in de afgelopen vijftig jaar verstoord geraakt. Die heb je niet zomaar weer een-twee-drie op orde.'

Boer wordt dokter

Een gezonde bodem bevat in zijn ogen voldoende mineralen en sporenelementen, maar ook een rijk bodemleven en een goede structuur. 'Raakt de bodembalans van slag, dan gaat dat ten koste van je eigen portemonnee. Wat niet op je bedrijf aanwezig is, zul je immers moeten aankopen.'

Een goede bodembalans levert boven in de piramide gezond en goed voedsel op, redeneert Jaspers. 'De boer is daarmee de dokter van de toekomst.'