Natuur staat centraal op Koningshoeve-Ettingen

Het is nog maar de vraag hoe het natuurbeheer in de toekomst op biologisch veebedrijf Koningshoeve-Ettingen in Spaarndam wordt ingevuld, nu de vergoedingen ter discussie staan. Wat willen provincies en het recreatieschap? Welke natuurdoelen blijven, welke rassen passen daarbij? 'Met alleen melkkoeien is het makkelijker geld verdienen, maar natuurresultaten behalen is eenvoudiger met vleesvee', schetst bedrijfsleider Gertjan van Tunen de situatie.

Het bedrijf ligt midden in de natuur. 'Alles wat we doen, is gericht op natuurbeheer. We hebben een beheersovereenkomst met het recreatieschap Spaarnwoude om het gebied open en groen te houden, om weidevogelbeheer uit te voeren, om natuur te produceren. Natuurbeheer past goed in onze bedrijfsvoering. Onze sterke kant is dat we hierdoor alle soorten gras optimaal kunnen benutten. Het goede gras gaat naar de melkkoeien, het minder goede gras naar het vleesvee en de rest kunnen we gebruiken in onze potstallen.'

Niet florissant

Van Tunen kwam in 2004 op het bedrijf op een moment dat het er 'niet florissant' bijstond. 'Er stonden zesjarige koeien die nog nooit hadden gekalfd. Het sterftepercentage van kalveren net na de geboorte lag hoog. Ik vond het een enorme uitdaging om hiermee aan de slag te gaan', vertelt hij.

In samenspraak met het bestuur stelde de bedrijfsleider een tienjarig plan op, dat al na zes jaar was volbracht. Er werd een nieuwe stal voor het vleesvee gebouwd. Andere gebouwen werden gerenoveerd. Er werd ingezet op de gezondheid van de veestapel, waardoor die aanzienlijk verbeterde. De ligboxenstal werd vol gezet tot 120 melkkoeien en in de vleesveetak kwam de focus te liggen op afkalvende koeien. Twaalf camera's in de stal houden nu zicht op deze groep. 'We hebben hierin een enorme slag gemaakt.'

Uitdagingen

Nadat Van Tunen het bedrijf weer op de rit had gekregen, bleven en blijven de uitdagingen komen. De laatste tijd vooral op politiek vlak. Daarin heeft de nieuwe I&R-regeling wellicht nog de minste impact.

'Onze 230 moederdieren kalven in groepen af. De helft in het voorjaar, de andere helft in de herfst. We halen ze voor het afkalven naar binnen, zodat we goed zicht op ze hebben. Dit betekent dat het voor ons niet zoveel uitmaakt of we de kalveren na drie dagen of drie werkdagen aanmelden. Maar ik snap de discussie. Als jij als boer je dieren op natuurland hebt lopen, dan scheelt dat nogal. Moeders met kalveren krijg je niet makkelijk te pakken.'

Niet in verhouding

Daarnaast vindt de bedrijfsleider de gestelde boeteregeling buitensporig hoog. 'Dat is totaal niet in verhouding. Ik snap dat de instanties hier strakker in willen worden, maar niemand, zolang hij of zij er geen baat bij heeft, maakt bewust een fout. Daar heb je alleen maar jezelf mee.'

De verplichte bestrijding van IBR/BVD is een kwestie waar ze op Koningshoeve-Ettingen nog mee aan de gang moeten. 'BVD hebben we al op de rit. We vaccineren ons melkvee en vleesvee al jaren, maar over IBR hebben we het nog niet gehad. Ons melkveebedrijf is IBR-vrij, maar als het gaat over vleesvee weet ik het niet. We zullen een plan moeten maken met de veearts hoe hiermee om te gaan. Ik snap dat de melkveehouderij dit wil, maar in de vleesveesector is het praktisch gezien lastig, want wat doe je als een moederdier na een bloedtest positief test voor IBR? Ik kan haar niet zomaar weghalen bij haar kalf.'

Fosfaatrechten

Over fosfaatrechten wil Van Tunen het ook nog wel hebben. Omdat de bv bestaat uit zowel een melkveebedrijf als een vleesveehouderij, komt Koningshoeve-Ettingen niet in aanmerking voor de vrijstelling, waar LTO-vakgroep Vleesveehouderij voor heeft gelobbyd. 'In 2015 zaten we vol wat betreft melkvee en vleesvee, dus dat is voor ons gunstig. Toch vielen we in 2017 binnen de reductieregeling. Ik ben benieuwd wat voor gevolg dit krijgt. Eerst kregen we veel fosfaatrechten vanwege onze grote aantallen jongvee, daarna alleen nog maar voor het melkveebedrijf', vertelt hij.

'Hoe en wanneer gaan ze bepalen waar we recht op hebben? Nu weten we niet waar we aan toe zijn. Kunnen we bijkopen of moeten we juist verkopen? Ik vind het een kwalijke zaak dat we niet kunnen ondernemen op de regelgeving. Ik kan alleen maar hopen dat de wetgeving niet heel star wordt. Een boete blijft aan je kleven als een strafblad. Moeten we net als vorig jaar weer in de allerlaatste maand bijsturen? Dat maakt het enorm spannend.'

Dan glimlacht Van Tunen toch. 'De grondgebonden versie vond ik een betere optie.'