'Voedselveiligheid hoog op agenda zetten'

Voormalig minister van Justitie Winnie Sorgdrager zei het al bij de presentatie van haar bevindingen eind juni: 'Dit gaat niet alleen over kippen en eieren.' Tijdens haar onderzoek had ze zich verwonderd over de lage prioriteit die de voedselveiligheid heeft bij primaire producenten.

'Ook de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, politiek en bestuur hebben er te weinig oog voor. Die komen pas in actie als zich een incident of crisis voordoet', luidde het harde oordeel van de commissie. Een van de belangrijkste adviezen van de commissie Sorgdrager is het versterken van de eigen controlesystematiek binnen sectoren. De impact van de fipronilcrisis had dan niet zo groot hoeven zijn.

Wondermiddel

'De eiersector worstelde al jaren met het probleem van de bloedluis. Ineens was er een wondermiddel. Er hadden toen bij de sector zelf alarmbellen moeten gaan rinkelen. Het duurde ook veel te lang voordat er actie kwam na de meldingen', zegt LTO-directeur Thijs Cuijpers.

'Naar aanleiding van het advies van de onderzoekscommissie gaat LTO Nederland met een checklist alle in de sector actieve kwaliteitssystemen langs de meetlat leggen.' De bedoeling is dat deze kwaliteitssystemen gaan voldoen aan de eisen van Ketenborging.nl.

Toezicht

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) toetst op verzoek van Ketenborging.nl of de inhoud van een kwaliteitssysteem voldoet. Bedrijven die deelnemen aan een of meerdere op Ketenborging.nl gepubliceerde systemen, kunnen in aanmerking komen voor aangepast toezicht door de NVWA.

Ketenborging.nl kwam voort uit de Taskforce Voedselvertrouwen die in 2013 werd opgericht naar aanleiding van de paardenvleesaffaire. 'We gaan snel in gesprek met de vakgroepen, want we willen spoed achter achter de check van kwaliteitssystemen zetten. Het is onze wens om deze operatie nog dit jaar af te ronden. Ook de ministeries van LNV en Volksgezondheid zitten erbovenop om de adviezen van de commissie zo snel mogelijk door te voeren.'

Hoge ambities

Cuijpers erkent dat de ambities hoog zijn. 'We constateren dat nog maar weinig bedrijven en ketens uit de agrisector zich bij Ketenborging.nl hebben gemeld.'

Een voorbeeld van de nieuwe aanpak zijn de stappen die de Werkgroep Versterking Zelfregulering Eierketen na de fipronilaffaire heeft gemaakt met de versterking van IKB Ei. Onderdelen daarvan zijn onder meer een protocol voor incidentmanagement dat deelnemers verplicht om incidenten proactief te melden en een laagdrempelig meldpunt waar iedereen, al dan niet anoniem, signalen van misstanden kan melden. 'Voor die maatregelen is vanuit Den Haag veel lof gekomen', aldus Cuijpers.

Zorgen

Een punt van zorg dat door Sorgdrager werd geuit is dat er in kwaliteitssystemen vaak onafhankelijke en deskundige analyses ontbreken van de risico's die zich in een keten kunnen voordoen. Zo waren de levensmiddelenindustrie en supermarkten voorheen niet verbonden aan IKB Ei. 'Die onafhankelijke deskundigheid is een van de eisen die wij gaan stellen aan alle kwaliteitssystemen in de sector. Daar kunnen niet alleen belangenbehartigers in zitten', zegt Cuijpers.

Een andere eis is dat ieder kwaliteitssysteem op de hoogte is van de kritische stoffen die in bedrijven worden gebruikt. De fipronilaffaire werd veroorzaakt door het gebruik van een verboden middel door een bestrijdingsbedrijf dat ten onrechte schermde met het IKB-logo. 'Dat was ook een dringend advies van Sorgdrager; zorg dat ongediertebestrijding onderdeel uitmaakt van de kwaliteitscontrole.'