DCA: aardappelmarkt heeft verhaal nodig

Nieuws Akkerbouw Haijo Dodde 03 sep 2018 om 09:55uur

In de meeste afzetseizoenen komt de termijnnotering voor fritesaardappelen altijd wel een keer op een niveau van 20 euro of hoger, stelt Edwin Burgers van DCA. Hoge noteringen zijn volgens de marktanalist vaak het gevolg van het kenmerkende marktverhaal dat bepalend is voor het betreffende seizoen.

DCA%3A+aardappelmarkt+heeft+verhaal+nodig

De notering voor het aprilcontract op de aardappeltermijnmarkt schommelt op een niveau van 30 euro per 100 kilo en net daarboven. 'Tien weken geleden was dat nog nauwelijks 3 euro. Het laat zien hoe wispelturig de aardappelmarkt nog steeds kan zijn', zegt Burgers.

De marktanalist praatte vorige week tijdens een speciaal jongerenprogramma op de Aardappeldemodag in Westmaas jonge aardappeltelers bij over de ontwikkelingen op de aardappelmarkt. Hij liet daarbij het verloop van de aardappeltermijnmarkt in de afgelopen tien jaar zien.

'Als je kijkt naar de noteringen, dan is er vrijwel elk jaar wel een periode dat de termijnmarkt meer oplevert dan de contractprijzen van de aardappelindustrie', vertelt Burgers. 'Een voorwaarde voor werking op de markt zijn gebeurtenissen die van invloed zijn op het aanbod.'

De markt heeft nu eenmaal een beter geheugen dan wijzelf

Edwin Burgers, marktanalist bij DCA

2010

Voor marktbepalende verhalen verwijst de marktanalist onder meer naar 2010, toen de hoogste notering uitkwam op zo'n 35 euro. 'De aardappeloogst in Rusland mislukte dat jaar compleet en vanuit West-Europa werden veel containers met consumptieaardappelen verscheept naar de Russische havens.'

Twee jaar later was het Engelandjaar. Vanwege de natte herfst moesten de Britten een groot deel van hun aardappelen in de grond laten zitten. De termijnmarkt tikte ook toen de 30 euro aan. Een jaar daarna werden Zuid-Duitsland en Oostenrijk getroffen door overstromingen en reikte de termijnnotering tot 24 euro.

Hagelstormen

Burgers vervolgt dat in 2015 een kleiner areaal zorgde voor een vragende markt. 'Het daaropvolgende jaar waren er hagelstormen met grote neerslaghoeveelheden in Zuid-Nederland en België. Ook toen steeg de termijnnotering weer tot een niveau van 20 euro. Dit jaar wordt het verhaal van de markt volledig gedicteerd door de droogte.'

Juist de jaren zonder marktverhaal doen de aardappelsector uiteindelijk het meeste pijn, is de boodschap van de marktanalist. 'Daarvan zijn 2011, 2014 en 2017 de voorbeelden die ons nog helder voor de geest staan.'

Andere structuur

In zijn presentatie wijst Burgers de jonge aardappeltelers erop dat de structuur van de aardappelmarkt de laatste vijftien jaar behoorlijk is veranderd.

'De industrie is veel bepalender geworden en er is meer rechtstreeks contact tussen de verwerkers en de producenten van de grondstoffen. De aardappelhandel fungeert nauwelijks meer als schokbreker in de markt en dat maakt de positie van de aardappelteler niet eenvoudiger.'

Trend

Belangrijke trend is volgens de marktanalist de uitbreiding van het aardappelareaal in West-Europa en de snelstijgende fritesproductie. Hij legt uit dat het aardappelseizoen altijd begint met een termijnnotering tussen 14 en 15 euro.

'De markt voor de aardappelen van de komende oogst kiest vanaf begin juli vaak een richting. Als de notering dan zakt beneden een niveau van 10 euro vanwege een gunstige groei, dan dreigt een goedkoop jaar. Maar houdt de markt stand tot half augustus op een niveau tussen 15 en 20 euro, dan is het perspectief een stuk gunstiger.'

Contracten

Als marktanalist begrijpt Burgers niet goed waarom veel aardappeltelers het grootste deel van hun te oogsten product al verkopen, als nog niets bekend is over het aanbod op de markt.

'Op het moment dat contracten worden afgesloten, hebben we alleen informatie over het te telen areaal en dat heeft uiteindelijk maar een beperkte invloed.'

Banken

Een van de jonge akkerbouwers stelt dat aardappeltelers daartoe veelal worden gedwongen door hun banken, maar Burgers vindt dat wat te kort door de bocht. 'Banken zullen je niet snel iets verplichten, maar zijn wel bereid om mee te denken.'

Ook zegt de marktanalist er niet voor te pleiten om helemaal geen contracten af te sluiten. Volgens hem ontkomt een teler daar niet aan en is het van belang voor de sector om ook in overleg met de afnemer de juiste vorm voor de afzet te kiezen.

Bewustwording

'Het gaat mij vooral om de bewustwording dat je handelt met een product dat buiten groeit en dat je scherp moet zijn op de markt om goed te kunnen profiteren van de kansen. Verder moeten we blijven proberen om iets te leren van de jaren die achter ons liggen. Want de markt heeft nu eenmaal een sterker geheugen dan wijzelf.'

Kasstroom bepaalt de financieringscapaciteit
De Rabobank erkent dat er zorgen zijn in de akkerbouw over het financierbaar houden van de primaire bedrijven vooral vanwege de hoge grondprijzen. In een sessie voor jonge aardappeltelers in Westmaas vertelde bedrijfsadviseur Joar van der Velde over de voorwaarden die de Rabobank stelt aan een verantwoorde financiering bijvoorbeeld in het kader van de bedrijfsovername. Van der Velde stelt dat voor het bepalen van de financieringsruimte de kasstroom een belangrijke parameter is. De kasstroom is volgens hem een goede indicatie voor het vakmanschap en het ondernemerschap op een bedrijf. 'Van ondernemers die een aanvraag doen voor een financiering, verwachten we een gedegen bedrijfsplan met een realistische prognose en een berekening van de financieringsruimte. Daarbij streven we naar een marge van minimaal 5 procent om het bedrijf verder te kunnen ontwikkelen', aldus Van der Velde.