EKO-code jaagt professionaliteit biologische varkenshouder aan

Reportage Varkens Ilona Lesscher 21 aug 2018 om 06:36uur

Bas Antonissen zet biologische varkens af via De Groene Weg. Voor hem geldt sinds 1 januari, net als voor zijn negentig collega's, de EKO-code. 'Duurzaam produceren zit in de genen van de biologische sector en dat maken we nu meetbaar.'

Toen Bas Antonissen van de middelbare landbouwschool kwam, stond voor hem als een paal boven water dat hij een eigen bedrijf wilde. Hij nam de varkenshouderij van zijn ouders over. Via de jongerencoach die Antonissen toen begeleidde, werd al snel duidelijk dat hij van variatie in werkzaamheden houdt. Dus in plaats van de 140 zeugen op te schalen, maakte hij de stap naar biologisch en halveerde hij het aantal zeugen.

In maatschap met zijn ouders Guus en Anja heeft Antonissen alias Boer Bas nu een gesloten bedrijf in Rucphen waar ze behalve 75 zeugen 500 vleesvarkens houden. Op 12 hectare gepacht land verbouwen ze tarwe voor het graan en het stro en aardappelen voor de huisverkoop.

'Mijn vader en moeder geloven in het creëren van toegevoegde waarde door in een concept te werken. Zij vonden niet iets dat bij hen paste. Maar met elkaar beleven we echt veel werkplezier aan de biologische varkenshouderij.'

Met de huisverkoop voel je direct de waardering waarvoor je het doet

Bas Antonissen, biologische varkenshouder in Rucphen

Lid werkgroep

Antonissen zat in de werkgroep die de introductie van de EKO-code van De Groene Weg voorbereidde. De EKO-code hoort bij het EKO-keurmerk dat al sinds 1992 bestaat. De EKO-code die op 1 januari 2018 is geïntroduceerd, maakt de duurzaamheid van de deelnemers en hun verduurzaming zichtbaar.

'Wat we al jaren doen, maken we inzichtelijk. En het biedt ons de mogelijkheid om ons te onderscheiden', zegt de Brabantse varkenshouder. 'Het mooie van de biologische varkenshouderij is dat het een kleurrijke sector is. Er is een grote diversiteit in bedrijven en ondernemers.'

Keerzijde

De keerzijde is volgens Antonissen dat daarin ook de beperking van de biologische varkenshouderij zit. Op de vraag hoeveel biologische varkenshouderijen een modderpoel hebben, moet hij het antwoord schuldig blijven.

Het mooie van de EKO-code is dat je de duurzaamheid van bedrijven inzichtelijk kunt maken, vindt de varkenshouder. Daarnaast worden de deelnemers uitgedaagd elk jaar stappen te zetten om verder te verduurzamen. 'Het jaagt de professionaliteit binnen De Groene Weg aan.'

Nulmeting

Voor de varkenshouders van De Groene Weg staat 2018 in het teken van de nulmeting. 'De balans opmaken', zegt Antonissen. De volgende stap is uit twaalf thema's, waaronder zeventig items vallen, twee thema's kiezen waarop in 2019 extra wordt ingezet.

Die thema's lopen uiteen van communicatie tot dierenwelzijn. Daaronder valt bijvoorbeeld ook biggensterfte. Die is bij de biologische varkenshouderij met loslopende kraamzeugen hoger dan in de reguliere varkenshouderij.

Terra-lijn van Topigs

Sinds zijn bedrijf biologisch is, fokt Antonissen met zeugen uit de Terra-lijn van Topigs. 'Een sociale zeug die goed voor haar biggen zorgt.' Over de resultaten is hij tevreden. 'Gemiddeld blijven we binnen de bandbreedte, maar af en toe hebben we een negatieve uitschieter. Het lastige van biologisch boeren vind ik dat als het fout gaat, het meteen goed fout is.'

De ondernemer duikt volgend jaar in de kwaliteit van zijn slachtproducten en de waterkwaliteit. 'Vijf jaar geleden hebben we alle waterleidingen vernieuwd. Die waren toen brandschoon. Ik ben benieuwd hoe het daar nu mee gesteld is.'

Voor het onderdeel slachtkwaliteit gaat Antonissen een dag naar de slachterij van Vion in Groenlo. Hij wil aan de slachtlijn kijken wat de keurmeesters zoal zien aan zijn varkens. De terugkoppeling die hij nu krijgt, vormt niet de aanleiding, zegt de varkenshouder met klem. Dat is vooral persoonlijke interesse.

Van big tot bord

En die heeft alles te maken met de huisverkoop waarmee Antonissen vier jaar geleden is begonnen. De hele keten van big tot bord in eigen hand houden. Aanleiding waren de vele vragen uit de directe omgeving waar het vlees te koop was. 'Nu voel je direct de waardering waarvoor je het doet.'

Iedere zes weken worden er twee varkens geslacht bij de dichtstbijzijnde biologische slachterij in Geldermalsen. Twee weken later krijgt de varkenshouder het vlees geportioneerd en diepgevroren weer thuis.

Stempel

Het liefst zou de ondernemer zijn varkens voor de huisverkoop bij De Groene Weg in Groenlo laten slachten, want hij wil op het vlees graag het De Groene Weg-stempel hebben, maar logistiek gezien is dat geen optie.

Het vlees verkoopt Antonissen in pakketten met een vaste samenstelling, waarin bepaalde onderdelen in overleg tegen elkaar kunnen worden uitgewisseld. 'De duurdere delen verkopen is niet zo moeilijk, maar het gaat om de vierkantsverwaarding. Ik ervaar zelf wat de uitdaging van De Groene Weg is.'

De weide met modderpoel is door de droogte en het wroeten van de varkens een zandvlakte geworden. © Ilona Lesscher

Rollebollen in de mooiste modderpoel
De varkens van Bas Antonissen uit Rucphen rollebollen sinds 12 juli in de 'mooiste modderpoel van Nederland'. Een mooie opsteker, vindt hij. Hij is vooral blij met de aandacht die Wakker Dier vestigt op het feit dat extra eisen aan de productie kosten met zich meebrengen die betaald moeten worden. Het is aan de consument om die keuze te maken.