Politiek pakt monumentensubsidie weer op

Bussemaker wilde zo voorkomen dat oneigenlijke kosten als aftrekbaar worden opgevoerd en tegelijk voor de rijksoverheid een besparing van tientallen miljoenen euro's realiseren.

Protesten van bezitters van monumentale panden en vervolgens uit de politiek, leidden ertoe dat ze enkele maanden later haar plannen opschortte. Bussemaker kondigde een overgangsjaar aan en een betere uitwerking van haar plannen. Daar kwam het uiteindelijk niet van. In maart 2017 werd het VVD/PvdA-kabinet demissionair en verdween het dossier naar de achtergrond.

In het regeerakkoord van het nieuwe VVD/CDA/D66/ChristenUnie-kabinet staat alleen de belofte 'particuliere monumentenbezitters blijven financieel gesteund worden'. Veel vager kan het niet. Maar kort voor het huidige zomerreces blies OCW-minister Ingrid van Engelshoven dan toch het stof van het dossier.

Ze liet weten dat instandhouding van monumenten volgens haar meer gebaat is bij een subsidieregeling voor particulier onderhoud, dan bij de huidige fiscale aftrek. Ze wil nog dit jaar regelen dat de fiscale aftrek per 1 januari 2019 definitief wordt omgezet in een subsidie.

Onduidelijk is hoe de politieke verhoudingen nu liggen. De (nu) coalitiepartners CDA, D66 en CU kritiseerden in 2016 het plan van Bussemaker als onduidelijk en niet goed onderbouwd. Belangrijk punt van kritiek was dat een subsidieregeling eindig is.

Anders dan bij een fiscale aftrekregeling, kunnen monumentenbezitters buiten de boot vallen als de subsidie voor een bepaald jaar is uitgegeven. En het beschikbare subsidiebedrag kan een speelbal worden van politieke voorkeuren. Een bezuiniging is snel geregeld.

Inmiddels zijn door Kamerleden al tientallen vragen gesteld aan Van Engelshoven als voorbereiding op het debat dat komend najaar moet plaatsvinden. Daarbij wordt onder meer geïnformeerd of er voldoende budget beschikbaar zal zijn voor steun aan de eigenaren van de ongeveer 7.500 monumentale boerderijen in Nederland.

Die eigenaren hebben via belangenorganisaties herhaaldelijk laten weten dat ze willen vasthouden aan de aftrekregeling. Of dat lukt, is zeer de vraag. Vanuit de coalitie komen nog geen geluiden dat Van Engelshoven moet worden gestopt. Het lijkt erop dat wie gebruik wil maken van de fiscale aftrek, daarvoor nog maar amper vijf maanden de tijd heeft.