Moderne veredeling verdient steun

Helaas is nu beslist dat het gebruik van methoden waarmee veredelaars heel gericht kleine veranderingen in het DNA kunnen veroorzaken als genetische modificatie, wordt gereguleerd in Europa. De methoden zouden heel waardevol kunnen zijn, vooral om gewassen sneller robuust te maken in een wereld waar chemische gewasbescherming ter discussie staat en extreem weer vaker zal voorkomen.

Echter, deze methoden worden in Europa aan de strenge eisen van genetische modificatie gebonden, waardoor veredelaars ze alleen zullen gebruiken voor hun klanten daarbuiten. Teleurstelling alom, maar natuurorganisaties juichen. Waarom?

Het Europese Hof van Justitie heeft op 25 juli uitspraak gedaan over vragen die het Franse Hooggerechtshof had gesteld naar aanleiding van een zaak over mutatieveredeling, aangespannen door Franse organisaties van kleine boeren. De Europese wet (2001-2018) stelt dat producten van mutatieveredeling zijn uitgezonderd van de regulering. Dat wil zeggen dat voor zulke rassen geen uitgebreid veiligheidsdossier nodig is en de producten ook niet hoeven te worden geëtiketteerd.

Een belangrijke vraag voor de rechters was of mutaties, die door moderne methoden zoals Crispr-Cas worden aangebracht, onder dezelfde uitzondering vallen. De uitspraak was helder: nee! Ze moeten worden behandeld als ggo's (genetisch gemodificeerde organismen).

Deze methoden worden gene editing genoemd, omdat je heel precies kleine verbeteringen in 'de tekst' van het DNA kunt aanbrengen. Ze beloven vooral op het gebied van resistentie een flinke versnelling in de veredeling. Dat is nodig, omdat we de milieuschade door chemische gewasbescherming willen terugdringen.

• Lees ook: VS-minister Perdue uit scherpe kritiek op Crispr-Cas uitspraak

De plantenveredeling kan daarin een enorme bijdrage leveren. Het duurt echter al gauw tussen de acht en vijftien jaar vanaf een kruising voordat een nieuw ras op de markt is. Methoden die dat enigszins kunnen verkorten zijn meer dan welkom, zeker als plantenveredeling een grotere bijdrage wil leveren aan de LTO-doelen met betrekking tot gewasbescherming in 2030.

Ook belangrijk is dat de gene editing-methoden veel toegankelijker zijn dan de oude modificatietechnieken (transgenese). Maar nu ook hiervoor de peperdure registratiekosten gaan gelden – schattingen lopen uiteen van 10 tot 100 miljoen euro – zal gene editing in de praktijk net als de oude ggo-technieken zijn voorbehouden aan de grootste bedrijven. Deze passen ze op hun beurt alleen toe op gewassen waar de enorme kosten zijn terug te verdienen: mais, soja en katoen.

Dat Plantum, LTO en NAV zeer teleurgesteld hebben gereageerd, is niet verwonderlijk. De Europese boeren en tuinders missen een belangrijk stuk gereedschap en de heel internationaal ingestelde veredelaars moeten bekijken hoe ze de concurrentie in het buitenland het hoofd gaan bieden.

• Lees ook: Beslissing Europees Hof over Cripsr-Cas is gemiste kans

Wat ik wel heel verwonderlijk vind, is dat de natuurorganisaties, en met name Greenpeace, juichend reageren. Schijnbaar vinden ze het positief dat een flinke kans om de landbouw te verduurzamen aan Europa voorbijgaat. Ze juichen wanneer kleinere veredelaars nog verder op achterstand worden gezet op de multinationals. Op een uitnodiging aan Greenpeace om hierover te praten, is nog niet gereageerd.