'Blaarkop is onze redding geweest'

Auke Stremler herinnert het zich als de dag van gisteren toen de ruilverkavelingscommissie Baarderadeel hem in september 2009 aanbood om 16 hectare particulier natuurgrond in de Lionserpolder te pachten.

Dat aanbod sloeg hij resoluut af. 'Daar kon ik niet op melken. Ik had hoogproductieve Holstein-Friesians. Ik moest veel te veel energierijk voer kopen om de energiearme grond te compenseren.' In 2009 zorgden zijn negentig koeien voor een gemiddelde melkproductie van 8.500 tot 9.000 kilo. 'Met 30 hectare grasland waren wij heel intensief.'

Wereld voeden

Vijf jaar daarvoor, in 2004, hadden ze het bedrijf van zijn ouders overgenomen. 'Financieel gezien was de overname nauwelijks haalbaar. Om uit de kosten te komen, wilde ik inzetten op groei. Dat had ik ook meegekregen op de middelbare landbouwschool: wij moeten de wereld voeden. En als je dat niet doet, doe je niet meer mee.'

Om die groei te verwezenlijken, lag de tekening voor een nieuwe stal in 2009 op tafel. Maar Rennie Stremler twijfelde of het de goede weg was. 'Is dit wel verstandig?', vroeg ze. 'We waren aan het overleven bij melkprijzen van 25 cent.'

Visie wijzigen

Wilde Auke blijven boeren, dan moest hij zijn visie 180 graden wijzigen, adviseerde Flevolandse Blaarkoppenhouder Ben Barkema. Stremler was onder de indruk toen hij een bezoek bracht aan de melkveehouderij bij Lelystad. 'Mijn mond viel open. De Blaarkoppen vraten dat wat de Holstein niet vreet. Het is een heel sober ras, ideaal voor de natuurgronden.'

Dat zijn vrouw ook zei dat ze het mooi vond, gaf de doorslag. Niet lang daarna schreef hij een brief aan de ruilverkavelingscommissie dat hij meeging in hun plan.

Rigoureuze omslag

In 2010 begon Stremler met het insemineren van Blaarkoppen. 'Ik was op en top fokker. Maar ik heb het vat Holstein-sperma meteen op Marktplaats gezet. Als ik wat anders wil, doe ik dat rigoureus.'

De overgang naar Blaarkop was 'gigantisch schakelen'. 'Wij waren gewend snel te werken en snel te melken. Blaarkoppen stralen rust uit, daarin moesten wij meegaan.'

Louter voordelen

Het ras heeft echter alleen maar voordelen, vindt Stremler. Zo heeft de koe weinig krachtvoer nodig en schakelt hij de dierenarts bijna nooit meer in. De koeien krijgen dagelijks zo'n 3 kilo brok. 'We willen nog wel vlot blijven melken. Dus ze krijgen lokbrok.'

Door de andere manier van boeren en de intensiviteit van agrarisch natuurbeheer daalde de melkproductie van 8.500 kilo naar 6.500 kilo, maar de gehalten namen toe. De lagere melkgift was een van de redenen om op biologisch over te schakelen. 'Die plus van 10 cent per kilo melk hebben we echt nodig.'

Communictie met natuurorganisaties

Een andere grote verandering in het heel extensieve boeren, is de communicatie met natuurorganisaties. '70 hectare grasland heeft het bedrijf in gebruik. Daarvan pacht het 15 hectare van Natuurmonumenten, 8 hectare van It Fryske Gea, heeft het 22 hectare particulier natuurbeheer en 25 hectare grasland.

'Je moet rekening houden dat een ander voor je bepaalt hoe jij moet boeren. Als Piet Paulusma zegt dat het morgen mooi weer wordt, dan is dat voor ons niet het moment om de maaier tevoorschijn te halen. Anders verstoor je de weidevogels te veel. Omdat onze koeien in het voorjaar kalven, willen wij de koeien als ze aan de melk zijn soms ergens weiden, terwijl de natuurorganisaties dat niet willen. Zij zijn vooral met natuur bezig, maar wij hebben naast de natuur ook nog een bedrijf te runnen.'

Tureluur en grutto

De tureluur en grutto geven hem echter de energie om verder te gaan. 'We hadden dit jaar een goed resultaat op ons eigen land. 25 broedgevallen grutto, 10 broedparen kievit, 18 paar tureluur en tien scholeksterparen.' Dat 40 procent van de weidevogelnesten niet is uitgekomen, frustreert hem niet. 'Dat helpt niet om kuikens groot te laten worden.'

De helft van het areaal bestaat uit kruidenrijk gras. Hij merkt dat het niet alleen goed is voor de weidevogels, maar ook voor de koeien. 'Eergisteren liet ik de koeien in een kruidenrijk perceel weiden. Gisteren gaven ze direct meer melk.'

Reëler verdienmodel

Ook het bezoek van de boekhouder stemde hem 'heel vrolijk'. 'Het eerste jaar biologisch heeft gezorgd voor een reëler verdienmodel. De melk wordt beter tot waarde gebracht.'

Stremler ziet kansen voor gangbare boeren om meer natuurinclusief te boeren, maar daarvoor moeten zuivelcoöperaties wel 10 cent per kilo extra uitbetalen. En het agrarisch natuurbeheer moet flexibeler. 'Natuurinclusief boeren tegen een wereldmarktprijs kan niet. Een boer wil echt wel veranderen als hij als hij 50.000 euro meer krijgt voor dezelfde liters melk.'

Goede gok

De Stremlers hebben inmiddels plannen voor de bouw van een potstal met een plek voor de boerderijwinkel. 'Het plezier in het werk is weer terug. Het is een enorme gok geweest, die goed heeft uitgepakt.'