Afzet biologisch zit in Oldambt ver weg

Op de open dag van proefboerderij Ebelsheerd dinsdag 3 juli in Nieuw Beerta konden bezoekers voor het eerst het 28 hectare grote biologische demoveld bekijken. Hierop staan 11 hectare grasklaver en drie kavels van elk ruim 4 hectare met mais, zomerveldbonen en zomertarwe met klaver. Daarnaast is er een veld met verschillende gewassen.

Onderzoeker Arjan Hofstee: 'We zitten nu in het tweede jaar van omschakeling. Volgend jaar is het moment om biologische conserven te gaan telen. Met kleine veldjes met gewassen kijken we wat mogelijk is op de zware Oldambtster klei. De afzet zit ver weg en dat kan een probleem zijn. Nu zit de teelt vooral in Noord-Brabant en Limburg.'

Onkruid in erwten

Op het kleinschalige demoveld staan gewassen als pompoen, erwten, mais, mosterd, spinazie, aardappelen, uien, sperziebonen en rode bieten. 'Het is een greep uit de gewassen die biologisch goed te telen zijn', zegt Hofstee, die niet tevreden is over het onkruid in de erwten.

Proefboerderij Ebelsheerd kijkt op het biologische deel naar aspecten als onkruidbestrijding, arbeidsinzet en oogstbaarheid. Nieuwe en bestaande teelttechnieken worden beproefd en gedemonstreerd. Provincie Groningen ondersteunt dit financieel en hoopt boeren in de omgeving te stimuleren om de overstap naar biologisch te maken.

Klankbordgroep Ebelsheerd Bio

Er is gekozen voor een proefboerderij in het Oldambt omdat een aantal boeren in het gebied zich oriënteert op omschakeling. Deze groep, de klankbordgroep Ebelsheerd Bio, heeft eerder de omschakelingscursus van de provincie gevolgd. De deelnemers zijn nu nauw betrokken bij het onderzoek op de proefboerderij.

Biologisch vraagt onder andere om een goede rassenkeuze, zegt Ronald Hand van Bejo Zaden. 'We hebben hier gekozen voor het uienras Hylander. Door het goede wortelgestel is dit meeldauwresistente ras geschikt voor zware kleigrond. Het zaad is geprimed. Het komt uniform op en dat is een voordeel bij mechanische onkruidbestrijding. Bovendien ben je vijf dagen eerder met de groei.'

Hevige regenval

Bij de omschakeling naar biologisch is op proefboerderij Ebelsheerd dit jaar niet alles goed gegaan. Het inwerken van de groenbemester voor de inzaai van mais was zonder kerende grondbewerking lastig. Mede door de hevige regenval vlak na het zaaien staat de mais er nu niet bijzonder goed bij.

'De intentie is om zoveel mogelijk groenbemesters te zaaien en niet-kerende de grond te bewerken, maar het moet wel passen', zegt Hofstee.

Zaaigranen

Naast het demoveld met biologische gewassen ligt een veld met verschillende graansoorten en rassen van Ekotrak biologische zaaigranen. 'We hebben zelf 40 hectare voor de eigen vermeerdering van zaaigranen, voldoende voor zo'n 200 ton', zegt Rien Joppe van Ekotrak. 'Als we meer zaaigranen nodig hebben, zijn we afhankelijk van andere vermeerderaars.'

Als akkerbouwers in het Oldambt willen overschakelen naar een biologische bedrijfsvoering, heeft Ekotrak meer zaaigranen nodig. Behalve aan vermeerderaars is er ook behoefte aan bedrijven die het biologische graan willen verwerken tot een regionaal product. Volgens Joppe geeft het demoveld aan dat er voor het Oldambt voldoende mogelijkheden zijn om 'af te kicken' van de wintertarwe.

Hagelschade

Op Ebelsheerd ligt dit jaar voor het eerst een grote proef in tien tarwerassen om na te gaan wat hagel in het vlagbladstadium voor opbrengstschade geeft. In opdracht van verzekeringsmaatschappij Agriver heeft de proefboerderij met een machine met kunststof draden aan een haspel hagelbuien gesimuleerd.

Dergelijke proeven helpen taxateurs om bij hagel het juiste schadepercentage vast te stellen. Lukas Wolf van Agriver: 'Hagel bij het uitkomen van het vlagblad zorgt over het algemeen voor de meeste schade. Met tien rassen kijken we of er rasverschillen zijn. We denken van wel. De cijfers waar taxateurs zich nu op baseren, zijn eigenlijk te oud.'

Proef in viervoud

In 2014 en 2015 was er sprake van hagelbuien tijdens het vlagbladstadium in de eerste week van juni. De eerste combines met opbrengstmeting lieten in de herfst soms een ander schadebeeld zien dan de taxatie. Voor Agriver was dat reden voor deze proef in viervoud.

Naar verwachting is de schade dit jaar gering, want de tarwe geniet van het mooie weer. Drie weken slecht weer na een hagelbui geeft meer schade.

Cercosporatolerantie

Op de open dag op proefboerderij Ebelsheerd was bij SESVanderHave het cercosporatolerante bietenras Auckland te zien. De opbrengst blijft iets achter, maar bij inzet van minder chemie mag dat, zegt Wim Zandvoort van het bietenzaadbedrijf.

Met dit soort rassen zouden boeren in de Veenkoloniën misschien maar twee keer hoeven te spuiten in plaats van nu vijf keer. We moeten toch naar de inzet van minder gewasbeschermingsmiddelen.'

Rassenlijst

SESVanderHave kijkt wat de opbrengst van Auckland in Nederland is en of het een interessant ras is voor opname op de rassenlijst. 'In Frankrijk, Oostenrijk en delen van Zuid-Duitsland zijn cercosporatolerante rassen al belangrijk.'

Ook bij Strube zit een cercosporatolerant ras in de pijplijn. Van de jongste generatie cercosporatolerante bietenrassen zou de opbrengst nog maar 3 tot 5 procent lager zijn dan van andere rassen, aldus Bart van der Weijden van Strube.