Effect luchtwasser discutabel bij Bredenoord

'Het is krom en bijna niet te bevatten. We bouwden een nieuwe stal met dichte vloer en een gescheiden stromestsysteem. Aangezien we in een Natura 2000-gebied wonen, moesten we ammoniakreducerende maatregelen nemen. Best vreemd, want bij dit staltype komt weinig ammoniak vrij', zegt melkveehouder Evert Bredenoord uit Welsum.

'Maar we besloten toch te investeren in een luchtwasser van 60.000 euro. En wat blijkt? Het apparaat vangt inderdaad nauwelijks ammoniak af. Absurd. De regelgeving is in Nederland soms zo star. Soms denk ik wel eens: waar zijn we in dit land mee bezig?'

Groen licht

Bredenoord en zijn gezin maken zich er niet zo druk om. Want door het plaatsen van een luchtwasser konden ze hun bedrijf verder ontwikkelen. 'We waren al lang blij dat we groen licht kregen voor de nieuwbouw.'

Het duurde vijf jaar, voordat de melkveehouders de vergunning rond hadden. Hun boerderij ligt op 50 meter afstand van een Natura 2000-gebied en de plannen voor de nieuwbouw bracht vrachtenvol papierwerk met zich mee. De familie telde grofweg 40.000 euro neer voor toetsingen, begrotingen, rapporten, vergunningen en ga zo maar door.

'We moesten op allerlei manieren laten onderzoeken of onze nieuwe stal schade zou aanrichten aan de flora en fauna hier.'

Levensvatbaar bedrijf

De nieuwe stal was hard nodig. Evert en Hetty Bredenoord molken hun 55 gehoornde MRIJ-koeien 's winters nog op de oude grupstal. In de zomer trokken ze met een doorloopwagen de wei in. Als zoon Henk met een levensvatbaar bedrijf verder wilde, dan moest er een nieuwe stal komen voor honderd koeien.

Een belangrijk thema bij het verstrekken van de vergunning was de ammoniakemissie op het bedrijf. 'We mochten geen grammetje stikstof extra uitscheiden. Wilden we groeien, dan konden we ammoniakrechten kopen voor 80.000 euro.'

Urinesleuven

Duidelijk was wel dat de familie zou kiezen voor een dicht vloertype met een vlak profiel en voorzien van gaten en urinesleuven. Dit maakt het mogelijk om de urine te scheiden van vaste stromest. In de grupstal werkten de melkveehouders ook al met stromest en dat zouden ze in de nieuwe stal graag weer doen.

Een groot voordeel van de vaste vloer en het gescheiden stromestsysteem is de aanzienlijke afname van ammoniakemissie. 'Ammoniak ontstaat vooral als je vaste mest en urine mixt, maar dat doe je bij dit systeem niet.'

Niet toereikend

Maar de ammoniakreductie was niet toereikend genoeg, dus kwam de familie in contact met een firma die luchtwassers levert. 'Een luchtwasser zou de ammoniakemissie in de stal kunnen terugbrengen van 11 tot 13 kilo per koe naar 3,7 kilo per koe. Dus dit zou ons enorm helpen.'

De ondernemers lieten de luchtwasser achter in de stal bouwen. De lucht die door de luchtwasser wordt aangezogen, komt in contact met een watergordijn dat zwavelzuur bevat waarna de ammoniak oplost. Dit wordt met het spuiwater afgevoerd.

Kunstmest

'Je kunt het gebruiken als kunstmest, dat is dus winst. Alleen komt er bij ons slechts 3 kuub spuiwater per jaar vrij, terwijl vergelijkbare bedrijven met roostervloeren op 20 kuub per jaar zitten.'

Met de noodgedwongen aankoop van de luchtwasser en de vele kosten die de melkveehouders maakten voorafgaand aan de nieuwbouw, moesten ze flink beknibbelen op hun bouwbudget. 'We schrapten de aannemer en besloten de stal zelf te bouwen. Dat bespaarde ons 200.000 euro. Verder kochten we een goedkope tweedehandsmelkstal. De nieuwe stal kostte ons uiteindelijk 255.000 euro.'

Oud systeem weer modern

Bredenoord weet niet hoe laag de ammoniakuitstoot per koe nu is. 'Het zou interessant zijn als dit eens wordt gemeten. Het stromestsysteem is natuurlijk ouderwets, maar omdat er weinig ammoniak vrijkomt, is het nu weer interessant', zegt hij.

'En onderschat de waarde van stromest niet, het is pure humus. De grond in Nederland is de laatste jaren enorm verschraald en stromest verbetert het organischestofgehalte in de bodem. Het bindt elementen, dus spoelt er minder uit naar het grondwater. Ook verbetert het watervasthoudend vermogen van de bodem.'

Huidige regelgeving

Verder constateert de melkveehouder dat zijn tachtig MRIJ-koeien (7.300 kilo melk per koe) goed in de huidige regelgeving passen. 'Ze zijn compact, verwerken veel ruwvoer en hebben een hoge voerefficiëntie. Dit draagt eveneens bij aan een lagere ammoniakemissie en methaanuitstoot.'

Ondanks dat de luchtwasser nauwelijks effectief is, is Bredenoords blij dat hij erin geïnvesteerd heeft. 'In de toekomst komen er ook normen voor fijnstof, methaan en CO2. Daar ben ik van overtuigd. Het is dus geruststellend dat we daar al klaar voor zijn.'

Luchtinlaat

Bredenoord heeft een ligboxenstal met een chemische luchtwasser. De stal is niet helemaal afgesloten, lucht komt via de zijgevels binnen. De grootte van de luchtinlaat is bepaald in overleg met provincie Overijssel, de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) en de leverancier van de luchtwasser en afgestemd op de capaciteit van de drie ventilatoren. De luchtwasser vangt nauwelijks ammoniak af. Bredenoord verwacht dat dit ligt aan het emissiearme stalsysteem.

Volgens Hendrik Jan van Dooren van Wageningen Livestock Research kan het gebruik van veel stro de ammoniakemissie inderdaad verder verminderen. 'Maar om dat af te kunnen leiden uit de hoeveelheid spuiwater moet wel voldaan zijn aan de geldende stalbeschrijving voor ligboxstallen met een luchtwasser. Stallen die (deels) open zijn of natuurlijk geventileerd worden, vallen daar niet onder. Dit omdat lucht (en ammoniak) de stal ook op een andere manier kan verlaten.'