Fruitteler kan met spuiwater veel kanten op

Achter de schuur van fruitteler Wim van Wijk in 't Goy staat op een kar een multibox met spuiwater. Van Wijk heeft zijn eerste bewerking al gedaan en haalt snel weer tien boxen bij varkenshouder Wim van Vulpen, nog geen tien kilometer verderop.

'Hij heeft een silo van veertig kuub, ik koppel de slang aan en in een paar minuten is de box vol', legt de fruitteler uit. Veel moeite kost dat niet, voor de varkenshouder al helemaal niet en die wil de restvloeistof graag kwijt. Ook akkerbouwers en melkveehouders nemen spuiwater van hem af.

Goed te organiseren

De streekgenoten houden rekening met elkaar. Wanneer de silo bijna vol zit, geeft Van Vulpen een seintje aan Van Wijk die dan snel wat komt aftappen. Het hergebruik van reststromen uit een andere sector is lokaal dus goed te organiseren.

Spuiwater van chemische luchtwassers is volgens Van Vulpen het meest geschikt. Maar er zijn niet zoveel van die luchtwassers. 'Als dit eenmaal gaat lopen, heb je al snel een tekort aan goed spuiwater in deze regio', verwacht de varkenshouder.

Het idee van Van Wijk om de restvloeistof toe te passen in de boomgaard werd geboren tijdens een afdelingsvergadering van LTO Noord Bunnik/Houten, waar hij jarenlang voorzitter was.

Te veel spuiwater

Tijdens de rondvraag vertelde collega-bestuurder Van Vulpen dat hij zijn wintergraan kon afschrijven. Hij had te veel spuiwater erover gespoten als bemesting, waardoor het gewas was doodgegaan. 'Zou ik daarmee ook het gras en onkruid onder mijn fruitbomen kapot kunnen spuiten?', vroeg Van Wijk zich af.

Het was het jaar dat het middel Grammoxone in de ban ging en hij probeerde eens wat spuiwater onder jonge aanplant. Dat werkte.

Zuivere stikstof

Inmiddels is het tien jaar verder en zijn de mogelijkheden van spuiwater in de fruitteelt ruimer beproefd. Het experiment van Van Wijk kreeg in 2015 navolging in een tijdelijk praktijknetwerk waarin zes fruittelers en een varkenshouder uit de Kromme Rijnstreek meedraaiden.

Na afloop van het praktijknetwerk zagen niet alle telers het zitten om door te gaan, al waren de resultaten veelbelovend.

Start project

Het project 'Innovatief hergebruik spuiwater in de fruitsector' is dit voorjaar gestart als vervolg, met meer ruimte voor fundamenteel onderzoek. Deelnemers zijn fruittelers Van Wijk en Kees van Dijk en varkenshouder Van Vulpen, de begeleiding komt van Delphy en WUR.

Het spuiwater biedt veel mogelijkheden. Ze zijn het allemaal waard om verder te onderzoeken, vindt Van Wijk.

Proeven op perenperceel

Recent zijn door Delphy bodemmonsters genomen en proeven opgezet in een perceel peren. Ook het gehalte stikstof wordt gemeten. 'Goed spuiwater bevat wel ruim 30 kilo zuivere stikstof per kuub en een beetje zwavel', zegt Van Wijk.

Gerjan Brouwer, adviseur biologische fruitteelt en agrarisch natuurbeheer bij Delphy, begeleidt de onkruid- en bemestingsproeven; dit jaar drie voor bemesting en drie voor onkruidbestrijding.

Ontheffing

Nog mooier wordt het volgens Van Wijk als in het najaar ook de bladverteringsproeven van start kunnen gaan. 'We wachten nog wel op een ontheffing op het toepassen van spuiwater na 15 oktober. Ik hoop die ontheffing snel te krijgen. De ambtenaar van LNV is hier geweest en is erg enthousiast. Als het niet lukt, gaan we de politiek erbij halen', zegt hij strijdbaar.

'Het zou zonde zijn als een innovatie als deze op regelgeving vastloopt', vindt de pionier. 'Ik verwacht hier zeer veel van.'

Bodemleven

Tijdens eerdere proeven heerste nog wat terughoudendheid over de impact op het bodemleven. Van Wijk: 'De vraag is of oorwurmen en andere diertjes lijden onder hoge concentraties spuiwater. In de praktijk zie ik dat dit niet zo is.'

Niettemin gaat Peter-Frans de Jong van WUR dit onderzoeken, onder meer door oorwurmen tellen en de bodem te analyseren.

De toediening van spuiwater voor de bladvertering heeft misschien wel de meeste impact op de fruitteelt, stelt hij. 'Het proces van natuurlijk bladval wordt versneld door de extra stikstof in het blad.'

'Forse milieuwinst'

Bovendien gaat de boom twee weken eerder in winterrust. 'Je kunt dus eerder gaan afspuiten tegen kanker, wat beter is. We kunnen misschien één bespuiting besparen, forse milieuwinst dus. Ook kun je eerder gaan snoeien en het werk spreiden.'

Van Wijk is ook in ander opzicht vernieuwend bezig; hij gebruikt al jaren geen kunstmest, maar louter runderdrijfmest. Spuiwater past daar goed bij. 'Ik durf te beweren dat het toedienen van deze vloeibare mest sneller en efficiënter werkt dan kunstmest, zeker als het voorjaar droog is', stelt de fruitteler.