Boer bagatelliseert gevaar stier

Eens in de zoveel tijd is een dergelijke nieuwskop te lezen: 'Dode of zwaargewonde door aanval van stier'. Hoe vaak ongelukken als deze voorkomen, is eigenlijk onbekend. Melkveehouders en vleesveehouders zijn zelfstandig ondernemers en als een stier hen aanvalt, geldt daartoe geen meldingsplicht.

Vorig jaar meldde Boerenbusiness.nl dat 7.200 melkveebedrijven een dekstier hebben en dat er van 2012 tot 2016 zeker zestig gevallen waren waarbij een stier onhandelbaar was geworden en verdoofd of gedood moest worden, in veel gevallen omdat hij een of meerdere mensen aanviel of dat trachtte te doen.

Dodelijke slachtoffers

Jaarlijks leverde dat in die jaren gemiddeld twee tot drie dodelijke slachtoffers op. Enorme aantallen die afkomstig zijn uit de persoonlijke database van preventieadviseur Gerrit Schulting. Hij schreef in 2012 een rapport over de problematiek, toen hij bij AB Vakwerk werkte.

Schulting is nu zelfstandig preventieadviseur. Hij bezoekt onder andere veebedrijven en doceert scholieren op landbouwscholen. Het bijhouden van de database is de laatste jaren versloft, maar hij volgt het dossier beroepsmatig nog volop.

Grotere bedrijven

Alles wijst erop dat de problematiek toeneemt. Dat komt onder andere doordat melkveebedrijven in omvang groeien en melkveehouders meer dieren houden. Een stier bij de pinken wordt bijvoorbeeld steeds vaker toegepast.

'Het is gemak voor boeren en daarmee ook begrijpelijk', zegt Schulting. 'Maar ze onderschatten het risico op gevaarlijke situaties. Boeren wuiven het vaak weg.'

Buiten lopen

Ongelukken gebeuren met veehouders zelf of met hun medewerkers, maar soms ook met derden. Bijvoorbeeld wanneer een stier in de wei loopt bij de pinken.

'Een stier buiten laten lopen waar ook ander mensen langskomen, raad ik af. Gebeurt dit toch, dan zijn waarschuwingsborden aan te raden. Als je een fabrieksterrein betreedt, word je gewaarschuwd voor de risico's en krijg je eventueel veiligheidskleding en een helm. Bij 90 procent van de bedrijven waar stieren rondlopen, wordt helemaal niet gewaarschuwd of iets aan voorzorg gedaan', zegt Schulting.

Arbeidsinspectie

Als een ongeluk zich voordoet tussen stier en werknemer of een buitenstaander, dan stelt de arbeidsinspectie een onderzoek in. Die dienst zal nagaan wat de veehouder wel of niet heeft gedaan om risico's in te dammen. Momenteel loopt zo'n onderzoek. De arbeidsinspectie doet geen mededelingen over welke zaak dat gaat.

Stieren die zenuwachtig of agressief worden is een probleem dat veehouders al jaren bespreken, maar voorheen niet kenden. In de jaren vijftig werden stieren op keuringen en veemarkten argeloos aan een touwtje rondgeleid.

Karakter veranderd

'Toen het Amerikaanse Holstein-bloed in de melkveestapel is gefokt, veranderde het karakter van de melkkoe duidelijk. Om nog maar te zwijgen van verschillende vleesveerassen', zegt Schulting.

Volgens de preventieadviseur nemen veel veehouders de risico's te licht op. De officieuze cijfers van het aantal ongevallen staven zijn opvatting. Hij blijft desalniettemin veel voorlichting verzorgen en heeft een paar belangrijke tips.

'Laat nooit een stier los in het land. Dat is vragen om problemen. Daarnaast moet je een goede box hebben met een separatiesluis of in elk geval buizen waar je direct achter weg kunt duiken. Ten derde moet je een noodplan hebben. Daarmee bedoel ik dat je moet weten wat je moet doen, als het misgaat. Communiceer dat ook met je familieleden en werknemers', zegt Schulting. 'Het gevaar is daarmee niet weg, maar het kan wel je redding zijn, als het mis dreigt te gaan met een agressieve stier.'

Politie

In de noordelijke provincies schiet of verdooft de politie jaarlijks zo'n dertig runderen bij agressief en onbetrouwbaar gedrag. 'Dat aantal is per provincie', benadrukt Gerhard Orsel van de Politie Noord-Nederland.

Orsel heeft de indruk dat veehouders in Noord-Nederland inmiddels goed weten dat zij de politie kunnen inschakelen, als het misgaat of dreigt mis te gaan. Waarom andere korpsen de noordelijke werkwijze niet opvolgen, weet hij niet. 'Maar in deze regio loopt steeds meer vleesvee. Daar worden we het vaakst bij gehaald, omdat een koe of stier onhandelbaar is en gevaarlijk. De toename in vleesvee maakte ook dat we onze mensen hiervoor zijn gaan opleiden.'