Teatsealer draagt bij aan goede uiergezondheid

De droogstand is een risicovolle periode voor wat betreft mastitis. 'Met name vroeg en laat in de droogstand kunnen koeien gemakkelijk geïnfecteerd raken met mastitisverwekkers. Als gevolg van deze infecties krijgen koeien in de lactatie vaker klinische mastitis. 50 procent van de mastitisgevallen, veroorzaakt door omgevingskiemen, tijdens de vroege lactatie zijn terug te voeren op de droogstandsperiode', stelt Pieter Wiedijk, productmanager ruminants bij Boehringer Ingelheim Animal Health Netherlands bv.

'Dit gaat niet alleen ten koste van het dierenwelzijn maar leidt ook tot een hogere infectiedruk op het bedrijf en een groter gebruik van antibiotica om mastitis te behandelen.'

Vorig jaar kwamen experts op het gebied van uiergezondheid in Duitsland bij elkaar om te spreken over omstandigheden waarbij droogzetten met antibiotica de voorkeur heeft, wanneer niet en wanneer de melkveehouder kan volstaan met behandeling met een teatsealer. Het resultaat van de bijeenkomst is een zogenoemd consensus statement.

'Daar zijn we blij mee', zegt Wiedijk. 'Het consensus statement draagt bij aan zorgvuldig gebruik van antibiotica, rekening houdend met diergezondheid en dierenwelzijn', legt hij uit. 'Het is een hulpmiddel bij het adviseren van melkveehouders en rundveedierenartsen over het gebruik van antibiotica, droogzettherapie, het selectief met antibiotica droogzetten, en het gebruik van teatsealers in de praktijk.'

Geen preventief gebruik

Wiedijk vervolgt: 'Het consensus statement bevat aanbevelingen van Europese experts over de droogzetbehandeling. In Nederland is preventief gebruik van antibiotica verboden. Niet alle landen zijn even ver met verantwoord antibioticagebruik. Daarom maakt het consensus statement onderscheid tussen hoogrisico- en laagrisicobedrijven.'

De adviezen die door de experts vastgesteld zijn, sluiten aan op de praktijk van selectief droogzetten die de laatste jaren in Nederland toegepast wordt (zie kader 'Wat is selectief droogzetten'). In ons land krijgt ruim de helft van de koeien geen antibiotica meer toegediend bij het droogzetten.

Sinds de grootschalige toepassing van selectief droogzetten is het gebruik van zogenoemde inwendige teatsealers fors toegenomen. Met een teatsealer sluit je het tepelkanaal tijdens de droogstand af, waardoor ziektekiemen niet binnen kunnen komen. 'Een teatsealer vermindert ook de kans op nieuwe infecties en klinische mastitis na afkalven', stelt Wiedijk. 'Met een teatsealer bereik je snel een goede afdichting van het tepelkanaal tot aan de eerste melkbeurt na afkalven', legt hij uit.

'De teatsealer zorgt ook voor bescherming van koeien waarbij de natuurlijke vorming van de keratineprop niet goed verlopen is, en waarbij dus niet alle spenen gesloten zijn. In de praktijk is dit bij 1 op de vier koeien het geval.'

Kleiner risico uierinfecties

Dierenarts Betsie Krattley van de Universitaire Landbouwhuisdieren Praktijk ULP in Harmelen constateert dat teatsealers sinds de komst van selectief droogzetten een nuttige rol vervullen. 'In onze praktijk merken we dat teatsealers een wezenlijke bijdrage leveren aan het verkleinen van het risico op het ontstaan van een uierinfectie tijdens de droogstand', stelt Krattley.

'Wat we wel zien is dat melkveehouders daar soms wat sceptischer tegenover staan', vertelt de dierenarts. 'En dat is ook wel begrijpelijk, want als je vooral kijkt naar individuele koeien dan is er niet altijd een verband te zien tussen het gebruik van teatsealers en minder uierinfecties. Maar dat verband komt wel degelijk naar voren als we gegevens op bedrijfsniveau, en van verschillende bedrijven, met elkaar vergelijken.'

Krattley ziet dat melkveehouders soms stoppen met het gebruik van teatsealers omdat ze twijfels hebben over het effect. 'En meestal gaat het dan niet meteen faliekant mis met de uiergezondheid. Maar we zien wel dat op de langere duur het aantal uierinfecties op zulke bedrijven toeneemt.'

Uiergezondheid verbetert

Volgens dierenarts Krattley is de uiergezondheid op melkveebedrijven de laatste jaren flink verbeterd. 'Melkveehouders en hun adviseurs hebben er veel aandacht aan besteed. Onder meer om selectief droogzetten goed in de vingers te krijgen. Dit ging gepaard met een forse afname van het gebruik van droogzetantibiotica', vertelt ze.

'Momenteel is sprake van een stabilisatie tot een lichte toename van het gebruik van droogzetters. Wat mij betreft is dat een signaal om alert te blijven en de juiste dingen te blijven doen. En dat is onder meer het gebruiken van teatsealers bij alle droog te zetten koeien. Dus zowel koeien waarbij je droogzetantibiotica gebruikt als koeien waarbij dat niet het geval is.'

Ze vervolgt: 'Eerste keus droogzetantibiotica werken niet de hele droogstandsperiode en pakken bovendien niet elke mastitisverwekker aan. Daarom is het heel zinvol om ook bij koeien waarbij je droogzetantibiotica toepast, ieder kwartier van een teatsealer te voorzien.'

Dat er tegenwoordig meer aanbieders zijn, Boehringer Ingelheim heeft recent een teatsealer op de markt gebracht, juicht dierenarts Krattley toe. 'Veehouders moesten in het begin best wennen aan het inbrengen van de teatsealers. Nu is er meer aanbod en kunnen veehouders kiezen welk product hen het beste past.'

Wat is selectief droogzetten

Het standaard toepassen van antibiotica bij het droogzetten van koeien is in Nederland sinds enkele jaren niet meer toegestaan. Het gebruik van droogzetantibiotica mag alleen bij koeien waarbij mogelijk sprake is van een uierinfectie.

Het koecelgetal van de laatste melkcontrole voor droogzetten is hiervoor een goede indicatie. De 'Richtlijn Selectief Droogzetten', opgesteld door de Koninklijke Maatschappij voor Diergeneeskunde maakt daarbij verschil tussen vaarzen en oudere kalfskoeien. Bij vaarzen is het advies om droogzetters met antibiotica te gebruiken als het celgetal 150.000 of hoger is. Bij oudere kalfskoeien ligt de grens op 50.000 cellen per milliliter.

• Klik hier voor meer informatie