Friese oppositie wil voor 2030 duurzame sector

PvdA, PvdD, GrienLinks, 50Plus, ChristenUnie en D66 presenteerden hun initiatiefvoorstel voor behoud van Friese natuur en landschap maandagavond op het biologisch bedrijf van Carla en Gerben Engwerda in Tytsjerk.

Het beleid van de provincie Fryslân heeft volgens hen onvoldoende tot verbetering geleid op het gebied van biodiversiteit, weidevogels, duurzame landbouw, het beperken van de ganzenproblematiek en de reductie van de C02-uitstoot in het veenweidegebied.

Voor 2030 moeten onder andere meer boeren overgaan op natuurinclusieve landbouw, moeten de graslandvlinders en weidevogels toenemen, en moet de uitstoot van C02 met 50 procent verminderen. Ook is het streven dat 95 procent van de inwoners van het veenweidegebied gebruikmaakt van lokale producten. Een trendbreuk voor natuurherstel en biodiversiteit, noemen de partijen het.

Goede voorbeelden voor verduurzaming van de landbouw zijn volgens de partijen bedrijven die hun koeien 100 procent gras voeren (pure graze), pachtcontracten met als voorwaarden het het realiseren van biodiversiteit en duurzame landbouw en voedselbossen.

Veenweide

De politieke partijen willen hiermee beginnen in de Friese veenweide vanwege de urgentie van veenoxidatie, bodemdaling en aanpassingen van grondwaterpeilen. 'Zonder acuut ingrijpen zet deze cyclus zich voort totdat het Friese veen volledig is verdwenen en de oorspronkelijke biodiversiteit niet meer te herstellen is'. Uiteindelijk willen ze naar een totale vernatting van het Friese veenweidegebied.

Volgens Retze van der Honing van GrienLinks betekent het plan een 'ommezwaai'.

'De landbouw moet weer in overeenstemming met de natuur komen. De mooiste provincie doet het erg slecht. We maken ons ernstige zorgen over de biodiversiteit. Voor landschapspijn bestaat geen dokter. We moeten het zelf herstellen. Wanneer we zo door gaan valt er, ook voor boeren, niets meer te halen in het veenweidegebied.'

ChristenUnie-Statenlid Reitze Douma gaf aan dat er nog steeds niet begonnen is met de concrete uitvoering van de veenweidevisie, ondanks aandringen van stakeholders. 'Boeren weten diep in hun hart dat het ook anders moet, maar doordat er weinig gebeurt in de veenweide, blijven ze ouderwets boeren.'

Maatschappelijke druk

De partijen uiten forse kritiek op de huidige plannen voor de veenweide. Deze plannen blijven volgens hen steken in losse plannen voor deelpartijen en symptoombestrijding. 'De huidige plannen verlopen helaas stroperig. Er zijn te weinig samenhangende maatregelen.'

Dat hun initiatiefvoorstel averechts werkt op het draagvlak van de boeren om met landbouwpartijen pilots uit te voeren om de veenoxidatie te verdragen, weerspreken de partijen 'Ik wil niet zeggen dat de onderzoeken vanuit de landbouw niet nuttig zijn, maar wij willen er niet op wachten. De maatschappelijk druk om de bedrijfvoering aan te passen wordt steeds groter', gaf Hetty Janssen van de Pvda aan.

Zeer complex

Wetterskip-bestuurder Jan van Weperen bestrijdt dat er nog niet veel gebeurt in de veenweide. 'Wij doen erg veel. Er is voor vier jaar 12 miljoen euro beschikbaar. Dat geld wordt niet zomaar uitgegeven.'

Maar geeft hij aan, 'de problematiek is zeer complex. Waar aanvankelijk werd gedacht dat we alleen de slootpeilen moesten opzetten, is daar nu meer voor nodig.'

Zo kijkt men ook naar drukdrainage; een combinatie van irrigatie en drainage.

De plannen moeten niet over de rug van de boeren gaan, stelt hij.

'Boeren op veen was vijftig jaar geleden niet lucratief. Er zitten nu fantastische bedrijven in het veenweidegebied. Wanneer het gebied moet worden aangepast, moeten daarvoor extra verdienmodellen komen. Dat mag niet over de rug van boeren gaan.'

Kritisch

Of Provinciale Staten het plan van de oppositie gaan steunen, is de vraag. Een meerderheid van de Staten staat kritisch tegenover de plannen. 'Het wordt nog heel spannend', erkennen de Statenleden.

Provinciale Staten behandelen het voorstel naar verwachting eind mei