Gezonde teelt begint bij een sterk gewas

Plantweerbaarheid is het vermogen van planten om zichzelf te verdedigen tegen bedreigingen van buitenaf. Dat is de omschrijving van Kirsten Leiss van Wageningen University & Research. Bij weerbaarheid is volgens de onderzoeker sprake van enige mate van resistentie. 'Dat kan genetisch zijn, maar ook gebaseerd op biotische of abiotische factoren', legt ze uit.

Leiss sprak onlangs op een symposium over Weerbaar Telen, georganiseerd door tuinbouwstudenten van de Hogeschool Inholland in Delft. Doel was vaststellen in hoeverre weerbaar telen een bijdrage levert aan een landbouw die minder afhankelijk is van chemie. Naast Leiss waren Luuk van Duijn, directeur van College voor de toelating van Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden (Ctgb) en Ed Moerman van Koppert Biological Systems uitgenodigd om hun visie te geven.

Weerbaar telen

De studenten van Inholland zien weerbaar telen als instrument om het kleiner wordende pakket aan chemische bestrijdingsmiddelen op te vangen. Hun definitie van weerbaar telen is het preventief inzetten van bouwstenen om teeltsystemen sterker te maken tegen ziekten en plagen, met behoud van productiecapaciteit.

Leiss is onderzoeker plantgezondheid en gespecialiseerd in de technische aspecten van plantweerbaarheid. Ze benadrukt dat de kennis over het beïnvloeden van afweersystemen van planten nog in de kinderschoenen staat. 'Toch is het wel van belang dat de landbouw hierin stappen zet, zeker nu het gebruik van chemie maatschappelijk meer onder druk komt te staan.'

Versterken plant

Moerman houdt zich bij Koppert bezig met productontwikkeling. Hij vertelt dat de leverancier voor biologische gewasbeschermingsoplossingen zich naast de inzet van natuurlijke roofvijanden ook richt op het versterken van de plant. 'Juist ook in geïntegreerde teeltsystemen hebben we middelen nodig om te kunnen bijsturen', stelt Moerman.

Voeding en de inzet van biostimulanten zijn volgens Moerman knoppen waaraan telers kunnen draaien om hun gewassen weerbaarder te maken. 'Een gewas is gebaat bij gelijkmatige groei en een goede energiebalans.'

Moerman noemt het spectrum aan biostimulanten een ingewikkelde materie. 'Er is veel te krijgen, maar de werking is niet altijd voorspelbaar. Soms is er sprake van groeistimulans of een drukkende werking op bepaalde ziekteverwekkers. Toch verwachten wij in de toekomst veel van deze producten die een verbinding vormen tussen bescherming, bemesting en teelt van gewassen.'

Toelating problematisch

Probleem bij het ontwikkelen en op de markt brengen van biostimulanten is de toelating. Daarover bestaat volgens Moerman nog veel onduidelijkheid. Hij vindt dat in het toelatingsbeleid meer specifieke aandacht zou mogen zijn voor deze producten. 'De procedures zijn nu vaak omslachtig en duren te lang. We weten niet waar we aan toe zijn.'

Moerman vindt een medestander in Van Duijn. De Ctgb-directeur meldt dat na de Green Deal voor groene gewasbescherming, een zogeheten Greenteam is samengesteld die zicht bezighoudt met vragen rond groene middelen en natuurlijke stoffen. 'Wij begrijpen het belang van aanvragers om eerder duidelijkheid te hebben over toelatingen.'

Van Duijn waarschuwt ervoor dat in Europa de drempel voor toelating van microbiële stoffen, zoals de biostimulanten, onevenredig kan toenemen. 'Vaak zijn het complexe stoffen en ontbreekt het aan kennis. De risicobeoordeling in de huidige context leidt tot dikkere dossiers en dus ook duurdere procedures.' Van Duijn belooft dat het Ctgb zich inzet om de Europese toelating van groene middelen met een laag risico te versnellen.

Ook buigt het Ctgb zich over toelatingsbeleid dat is aangepast aan de principes van IPM (Integrated Pest Management). De vraag is volgens Van Duijn bijvoorbeeld hoe moet worden omgegaan met pleksgewijze behandelingen en de inzet van chemische correctiemiddelen volgens de inzichten van de ondernemer. 'De systematiek moet controleerbaar en transparant zijn en bovendien niet al te veel administratieve lasten met zich meebrengen.'

Weerbaarheid is een relatief nieuw begrip in het vakgebied van de plantgezondheid. Weerbare planten en bodems vormen de basis voor gezonde en duurzame teeltsystemen. In het themanummer gewasbescherming van Nieuwe Oogst wordt de stand van zaken met betrekking tot de mogelijkheden om gewassen sterker te maken behandeld.