Checklist vitaliteit beperkt biggenuitval

Na het verschijnen van het Plan van aanpak Bigvitaliteit in juni 2016 zijn diverse acties in gang gezet. Een van de belangrijkste is het zoeken naar de kritische succesfactoren om de uitval van biggen te beperken.

Er werd een uitgebreide vragenlijst opgesteld. Varkenshouders gaven aan dat deze lijst door een onafhankelijke partij moest worden voorgelegd aan zeugenhouders die zeer goed of juist minder scoorden op bigoverleving.

Dat werd dierenartsenorganisatie KNMvD, die in varkensarts Marrina Schuttert een stuwende kracht vond. Zij enthousiasmeerde dierenartsen van acht praktijken. Bij 84 varkensbedrijven, waaronder tien biologische, vulden de dierenartsen de scorelijst en cijfers aan met hun eigen stalbevindingen.

Meer factoren

Uit de praktijkgegevens destilleerden onderzoekers van Wageningen University & Research (WUR) verschillende factoren die verband houden met bigoverleving. De analyseresultaten zijn besproken met erfbetreders en dierenartsen.

De kritische succesfactoren staan in de deze week gepresenteerde checklist Bigvitaliteit. 'Deze lijst geeft snel inzicht in welke aandachtspunten er op een bedrijf zijn om de overleving van biggen positief te beïnvloeden', zegt Carola van der Peet-Schwering, onderzoeker varkensvoeding bij WUR.

'Je kunt je als varkenshouder spiegelen aan enkele richtinggevende getallen', schetst Van der Peet. 'Maar belangrijker nog, als je de checklist invult samen met bijvoorbeeld je dierenarts, kun je mogelijke oplossingen meteen bespreken. Het geeft houvast hoe en op welke punten je op jouw bedrijf het beste kunt werken aan beperking van biggensterfte.'

Management rond werpen

De meest cruciale factor is het management rond en na het werpen. Varkenshouders die in die fase meer tijd doorbrengen in de kraamstal blijken de beter presterende bedrijven te zijn. 'Deze varkenshouders zien eerder dat een zeug gaat werpen en zijn er alert op dat elke big biest drinkt', verklaart Schuttert

In de checklist is dat verwoord in stellingen als 'er zijn minimaal 10 controlerondes per dag rond werpen' en 'rond werpen en de eerste twee dagen na werpen is er minimaal 9 uur per dag iemand in de kraamstal'. Schuttert: 'Meer aandacht is meteen een verbetering.'

Zeugenvoeding heeft ook invloed op bigoverleving. Bedrijven waar alle zeugen na werpen vlot blijven vreten, hebben minder biggenuitval. 'Leg daarom vast hoe het zit met de voeropname van kraamzeugen', tipt Van der Peet. 'En beoordeel of de mestconsistentie rond werpen en in de dracht hetzelfde is: voldoende smeuïg. Monitor de voeropname continu en blijf er aandacht aan schenken. Blijf focussen, anders kunnen de resultaten ongemerkt teruglopen.'

Focus houden

Het gevaar van onvoldoende focus onderschrijft ook Arno Joosten, manager adviesteam bij Topigs Norsvin en betrokken bij de stuurgroep Bigvitaliteit. 'De bigkwaliteit van de volgende worp wordt al in de kraamstal bepaald.'

'Een vlotte en hoge voeropname van de kraamzeug beïnvloedt direct de toomvitaliteit en de groei van zogende biggen, maar ook de folliculaire rijping. Na spenen goed flushen en de juiste beerstimulatie verbetert de uniformiteit van de volgende worp', adviseert Joosten.

Piétrain minder vitaal

Een opvallende kritische succesfactor op de checklist is het wel of niet gebruiken van de Piétrain als eindbeer. Piétrain-nakomelingen zijn minder vitaal en er is meer risico op uitval.

'Maar je kunt toch goed presteren met Piétrain als je stal goed is ingericht, de voeding klopt en je rond het werpen extra tijd spendeert en meer aandacht geeft in de kraamstal', stelt Schuttert. 'Maar heb je een ouder bedrijf, krappe kraamhokken en is arbeid een beperkende factor, dan moet je toch een robuustere big overwegen.'

Joosten vult haar aan: 'Er valt echt wat te kiezen om de bigvitaliteit via de eindbeer te verbeteren. Wij gaan met de checklist actief de boer op. Varkenshouders verliezen liefst zo weinig mogelijk biggen.'