Aandacht voor bodem levert veel op

Frank Mijs (32) volgde een technische opleiding en werkte zeven jaar bij een machinebouwer, voordat hij in 2013 in het melkveebedrijf van zijn ouders in Bladel kwam. De vof heeft 27 hectare grasland, 2,5 hectare voor gras en mais en in België 18 hectare maisland. In 2018 mag de vof 91 koeien en 50 stuks jongvee houden. Gemiddelde gewasopbrengsten: gras 14.500 kilo droge stof, mais 18.600 kilo droge stof.

Mijs begon onbevangen en zette vraagtekens bij veel dingen die vrij standaard waren, vooral op het gebied van de bodem. 'Ik wilde uitzoeken wat de grond nodig heeft om meer gras en mais te produceren', zegt hij.

Grasklaver

Vanuit het idee om de plant optimaal te voeden, zaaide de melkveehouder een mengsel grasklaver. Dat bleek effect te hebben. Er kwamen meer regenwormen in de grond en de gewasopbrengst steeg, vooral in droge perioden. 'Je zag het op de rij af. De stukken met grasklaver verdroogden niet, die met alleen gras wel.' Hij verklaart dat verschil uit de sterke beworteling van klaver. 'Die breekt storende lagen open en trekt water omhoog.' Grasklaver werd een blijvertje.

De ondernemer zaaide ook kruidenrijk grasland om meer mineralen in de bodem en daarmee ook in het ruwvoer te krijgen. 'Mijn uitgangspunt is dat je mineralen beter uit de natuur, dus uit je eigen ruwvoer, kunt halen dan uit de mijnen', legt hij uit.

Gezondere koeien

In een perceel is gras gezaaid met tien soorten kruiden en vier soorten klavers. 'We kijken wat het doet met de beworteling en met de gezondheid van de koeien. Ik hoop dat we met behoud van opbrengst gezondere koeien krijgen.'

Om dezelfde reden zaaide Mijs als proef een perceel met cichorei in het mengsel. Dat is rijk aan selenium. Een deel wordt gemaaid en beweid. Een ander deel is alleen voor het maaien. 'Meerdere soorten versterken elkaar. Wij leven ook niet alleen van aardappelen. Koeien eten het graag.'

Sorghum

Ook voor de mais zoekt de melkveehouder naar alternatieven. Dit jaar zaaide hij 1,5 hectare sorghum in een maisperceel van 7 hectare. Hij heeft daar drie redenen voor. Als eerste de sterke beworteling, die door storende lagen heen tot een meter diep kan groeien. Ten tweede zou de voederopbrengst kunnen concurreren met mais. Bovendien zorgt het gewas voor een ruimere vruchtwisseling.

Nu zaait Mijs drie jaar mais, gevolgd door één jaar aardappelen. Een ander gewas doorbreekt dat schema en heeft daarom ook een positief effect op de mais en de aardappelen, verwacht hij. Nauwlettend volgt hij het effect op de aardappelen, die dit jaar op het perceel komen. De mais deed het dit jaar beter dan de sorghum, waarschijnlijk door het droge voorjaar. De sorghum was toen wat minder ver ontwikkeld en had er meer last van.

Apart inkuilen

De ondernemer kuilde beide gewassen apart in. De kuiluitslag van de sorghum was niet helemaal wat hij ervan verwachtte. Sorghum is een gewas met veel potentie, maar Mijs weet dat het een grote achterstand heeft op mais wat betreft teeltkennis en Nederlands rassenonderzoek.

Met compost probeert de melkveehouder om binnen de normen gewassen toch voldoende mineralen te kunnen geven voor een hogere opbrengst en tegelijk een hoger gehalte organische stof in de bodem. Hij laat op grasland elk jaar 15 ton strooien, na de eerste snede. Dan is de draagkracht meestal beter dan daarvoor. In de proefbanen die hij aanlegde, zag hij direct effect.

Compost

Op maisland strooit de ondernemer elke drie jaar een keer 40 ton compost. Het zijn drogere percelen, waardoor dat ook al voor het ploegen kan. De veehouder constateert wel dat het afvoeren van mest en aanvoeren van compost het rondpompen van mineralen is.

Vier groenbemesters

Groenbemesters zijn niet nieuw op het bedrijf. Zijn moeder zaaide die bijna dertig jaar geleden al. Mijs wilde weten wat de beste groenbemester is voor zijn grond. Hij testte er vier: gerst, rogge, rogge met Italiaans raaigras en Landsberger Gemenge. Dat laatste is een mengsel van Italiaans raaigras, rogge, klaver en wikke.

Gerst en rogge bleken het slechtst te scoren. Het mengsel grasklaver geeft veel nalevering van stikstof. Vooral als er met een kleine voorjaarsbemesting nog een goed ontwikkelde snede is te oogsten voor de mais, die daarna profiteert van de vrijkomende stikstof.

Landsberger Gemenge

Landsberger Gemenge kwam als beste uit de bus. Het geeft de beste wortelontwikkeling en de wikke legt nog meer stikstof vast. 'Dat zaaien we nu elk jaar', zegt Mijs. Hij verwacht dat bij een goed geteelde groenbemester geen rijenbemesting met kunstmest meer nodig is.

De veehouder is ervan overtuigd dat hij op de goede weg zit. De gesprekken met de akkerbouwer met wie hij samenwerkt, stimuleren hem daarbij. Hij let ook goed op wat biologische collega's doen. Voorlopig is hij nog niet uitgeleerd in zijn zoektocht naar een optimale ruwvoerteelt.