Bieten rooien grote uitdaging bij beddenteelt

Sinds april 2016 kijken telers en ontwikkelaars in het kader van het project 'Smaragd' naar nieuwe oplossingsrichtingen voor de akkerbouw: slimme vormen van mechanisatie, gebruik van automatisering en robotisering. Doel is minder bodemverdichting en minder gebruik van fossiele energie.

In het project 'Smaragd' gaat de aandacht vooral uit naar beddenteelt in combinatie met strokenteelt. Door minder bodemverdichting kan beddenteelt zorgen voor een hogere opbrengst, terwijl strokenteelt kan bijdragen aan een lagere ziektedruk. Deze combinatie kan resulteren in een hogere opbrengst, werd vorige week dinsdag duidelijk tijdens een bijeenkomst bij Praktijkonderzoek AGV in Lelystad.

Ambitie

Projectleider Herman Schoorlemmer van Wageningen University & Research (WUR): 'De ambitie is om een nieuw landbouwconcept te ontwikkelen waarin een zware, grootschalig machine wordt vervangen door lichte, autonome en innovatieve technieken. Tien kleine machines in plaats van één grote voor minder bodemverdichting.'

Johan Booij van WUR wil inzicht krijgen in de opbrengststijging van beddenteelt bij verschillende breedtes en de economische voordelen van strokenteelt. 'Er zijn weinig onderzoeksgegevens voor de Nederlandse omstandigheden. In potentie kan beddenteelt de opbrengst met 5 tot 30 procent laten stijgen.'

Planning

Een ander aspect waar Booij naar kijkt, is de planning van de verschillende werkzaamheden. 'Hoe kun je in de gewasrotatie de bewerkingen uitvoeren en kom je qua planning uit? Hoeveel machines heb je nodig om de knelpunten op te lossen, wil je ook oogsten en het product afvoeren via de rijpaden en wat wordt het financiële plaatje voor het bedrijf?'

Werken met beddenteelt geeft door de rijpaden snel een areaalverlies van 10 tot 15 procent. Tegelijk zorgen nieuwe flexbanden voor minder bodemverdichting. IRS-directeur Frans Tijink vindt daarom dat de sector zich niet te snel rijk moet rekenen. 'Als beddenteelt in bieten een meeropbrengst geeft van 10 procent en betere banden 4 procent, dan blijft er nog maar een gat over van 6 procent.'

Biotrio

Biologisch akkerbouwbedrijf Biotrio in Lageweg, Noord-Brabant, heeft ervaring met beddenteelt. Sinds 2002 werkt het bedrijf met rijpaden op 3,15 meter voor nagenoeg alle werkzaamheden, behalve de oogst van sommige gewassen. Het zorgt voor minder bodemverdichting.

Maar er zijn ook nadelen, zegt Kees van Beek van Biotrio. 'We werken met een John Deere rupstrekker op beddenbreedte. De rupsen zijn een enorme kostenpost. Beddenteelt geeft randeffecten en rijpaden zorgen voor barrières bij de ontwatering. Bij het ploegen komt vastgereden grond van het rijpad in het teeltbed terecht.'

Uitdaging

Innovatieve oogst- en transportsystemen voor de gangbare akkerbouw zijn vooral een uitdaging in gewassen met hoge opbrengsten, stelt Van Beek. 'Denk aan 120 ton suikerbieten per hectare, de oogst veelal in het najaar, waarbij telers afhankelijk zijn van loonwerkers en afzetschema's.'

De oplossing op korte termijn zijn volgens Van Beek zelfrijdende overlaadwagens met minimaal twee aangedreven assen, een maximaal laadvermogen van 10 à 12 ton, een drukwisselsysteem, op het land maximaal 1 bar en optimaal 0,6 bar. 'In de verre toekomst moeten we denken aan kleine, lichte voertuigjes van maximaal 3 ton. Ze moeten licht zijn, autonoom hoeft niet. Eerst de bodem besparen en dan arbeid.'

Kuubskisten

Van Beek ziet weinig in transport van het geoogste product in kuubskisten, dit in tegenstelling tot Jan Kamp van WUR. 'Kuubskisten zijn standaard op veel bedrijven en bij veel producten, met uitzondering van suikerbieten. Kisten moeten we niet wegschoffelen.' Hij pleit ervoor om bij het transport twee van de meest voor de hand liggende opties uit te werken.

Thijs Ruigrok van WUR kijkt in het kader van het project naar autonome gewasmonitoring en onkruidherkenning op basis van verschillende soorten camera's en technieken. De eerste uitdaging is om aardappelopslag in bieten te bestrijden. 'Een mooi afgebakende opdracht', zegt Ruigrok, die komend voorjaar het veld in gaat om te kijken hoe het kan werken.

Drones

Over de vraag of gewaswaarneming in de nabije toekomst met camera's aan drones of op trekkers/werktuigen plaatsvindt, bestond tijdens de bijeenkomst verschil van mening. Een drone kan op een huiskavel goed zijn werk doen, maar op een veldkavel is dit een stuk lastiger.

Ook over beddenteelt is verschil van mening. Past deze teelt wel bij een verdergaande schaalvergroting? Bijna iedereen is het er wel over eens dat de akkerbouwsector op termijn moet gaan werken met kleine, autonome voertuigen.

Partijen

Het project 'Smaragd' is mogelijk gemaakt dankzij BO Akkerbouw, LTO Nederland, Agrifac, Precision Makers, Bayer, Agrifirm, Steverink Techniek, Drone4Agro, Multi ToolTrac, Rabobank, Suiker Unie en Protonic Holland. De uitvoering is in handen van Praktijkonderzoek AGV (WUR) en de Technische Universiteit Eindhoven.