Goede prijzen door gecontroleerde groei

De biologische varkenshouderij groeit gestaag. In 2016 waren er volgens cijfers van het CBS vier bedrijven meer dan in 2015. André Boerrigter uit Kerkenveld is een van de nieuwkomers in 2017. Boerrigter transformeerde zijn vleesvarkenbedrijf in een gesloten biologische varkenshouderij. Ter gelegenheid daarvan werden 29 september een symposium en open dag gehouden op het bedrijf. Zo'n 350 belangstellenden kwamen een kijkje nemen.

De kracht van de biologische varkenshouderij is de gecontroleerde groei. 'Onder aansturing van de afnemende en verwerkende partijen zien wij in Nederland, maar ook in de ons omringende landen, in de biologische varkenshouderij een mooie en gezonde groei', zegt Achim Tijkorte van de biologische veevoerfirma Reudink. De sector ziet daardoor de laatste jaren kans de vleesprijs op peil te houden en de extra kosten die worden gemaakt ten opzichte van gangbare varkenshouderij terug te verdienen.

Nichemarkt

'Het is een nichemarkt. Een belangrijk deel van onze productie zetten we in het buitenland af', zegt Hans Donkers van de Vereniging voor Biologische Varkenshouders. Hoe mis het kan gaan wanneer het aanbod te snel groeit en de afzet geen gelijke tred kan houden, staat hem nog scherp op het netvlies. Donkers refereert aan de omschakelingssubsidie die in 2002 en de jaren daarna zorgde voor een overaanbod aan biologisch varkensvlees.

Samen met slachterij De Groene Weg (Vion), die zich als eerste in Nederland toelegde op het slachten en verwerken van biologisch vlees, werd een saneringsfonds gevuld en veertig van de toen ongeveer negentig bedrijven uitgekocht. Ook gingen bedrijven door de marktsituatie failliet. 'Dat gaat je niet in de koude kleren zitten. We hebben twee jaar op een houtje gebeten. Dat wil ik niet nog eens meemaken.'

Meat Friends

Ook slachterij Westfort slacht tegenwoordig een redelijk aantal biologische varkens. Varkenshouders zijn zowel bij De Groene Weg als Westfort verenigd in een leveranciersvereniging. Nieuwe speler op de markt is Meat Friends, met onder andere een vestiging in Beilen.

Meat Friends is onderdeel van de Van Loon Groep en levert biologisch vlees aan Jumbo en Lidl. Vorig jaar slachtte het bedrijf voor het eerst biologische varkens: 200 per week en de ambitie is dat aantal dit jaar te verdubbelen. Biologische varkenshouders zijn over die ontwikkeling niet zonder zorg. De situatie van begin deze eeuw werkt als een open zenuw.
Meat Friends slacht wekelijks 18.000 vleesvarkens met een ster van de Dierenbescherming, maar de handel en wandel in gangbaar varkensvlees is wezenlijk anders dan die in biologisch varkensvlees. 'Om aan de gestaag groeiende vraag te voldoen, wil en moet de biologische varkenshouderij groeien, maar we willen de ketengedachte ook goed houden en bouwen aan een sterke biologische varkensketen, waarin alle ketenpartijen hun verantwoordelijkheid nemen', zegt VBV-voorzitter Jeroen Neimeijer.

Ketengedachte

Neimeijer geeft aan dat die ketengedachte inhoudt dat er wordt gewerkt op basis van duurzame relaties die gezamenlijk werken aan toegevoegde waarde zodat ook alle ketenschakels hun kosten betaald krijgen en een inkomen kunnen verdienen. 'Nu er een nieuwe, ambitieuze partij bijkomt, is het opletten dat die ketengedachte in stand blijft en er geen spanningen komen.'

Spanning zit er ook op de kringloop, die wezenlijk is in de biologische houderij. Het aantal dieren dat biologisch wordt gehouden groeit in Noordwest-Europa sneller dan het aantal hectares voor de productie van biologische veevoer. Daardoor wordt het lastiger om over voldoende grondstoffen te beschikken en de biologische mest af te zetten, schetst Tijkorte. 'De ketengedachte van teelt tot retail is heel wezenlijk', vervolgt hij. 'Wie niet met overtuiging in de keten wil werken en kan werken moet zich serieus afvragen of deze sector dan wel bij hem past.'