Slim zoetwaterbeheer Haarlemmermeer beperkt verzilting

Donderdag presenteerde het hoogheemraadschap in zalencentrum het Trefpunt in Nieuw-Vennep de resultaten van een uitgebreide inventarisatie waarbij LTO Noord Haarlemmermeer ook nauw is betrokken. Volgens projectleider Mark Kramer van Rijnland is het voor eerst dat in Nederland de waterdoorvoer op zo'n grote schaal en met zo'n hoog detailniveau in kaart is gebracht.

Het projectgebied beslaat ruim 18.000 hectare. Momenteel wordt gewerkt aan een handleiding voor de gebruikte methode, zodat de opgedane kennis ook voor andere waterschappen beschikbaar komt.

Geruststelling

Kramer is positief verrast door de uitkomsten: 'Er is duidelijk geworden dat verbeteringen mogelijk zijn, zonder dat veel extra geld of zoet water hoeft te kosten. Dat is een geruststelling voor nu, maar ook voor de toekomst omdat we met deze inzichten ook beter kunnen inspelen op gevolgen van de klimaatverandering.'

Een van de opmerkelijkste uitkomsten is dat de capaciteit van een aantal inlaten anderhalf keer hoger is dan gedacht. 'Maar nog veel waardevoller is een nauwkeuriger inzicht in het gehele watersysteem. Dat laat bijvoorbeeld zien dat de effectiefste oplossingen niet eens liggen bij het meer inlaten van zoetwater.

Slimme verbindingen

Het zit 'm juist in slimmere verbindingen tussen peilvakken of de aansturing van bijvoorbeeld gemalen, constateert Kramer. 'Dat houdt in dat we met minder water, betere resultaten kunnen halen. Het gaat dan met name om de zuidoostelijke een noordwestelijke hoek.'

Hoogheemraad Martine Leewis is verheugd over de maatregelen om de Haarlemmermeerpolder doelmatig van zoet water te kunnen voorzien. 'Ook in droge periodes, die door klimaatverandering steeds vaker voorkomen, kunnen we nu beter onderbouwde afwegingen maken. Ik ben vooral trots op de samenwerking met de gebruikers in het gebied waarmee dit resultaat tot stand is gekomen. Alleen zo kan het voor iedereen gaan werken.'

Meeste urgentie

De inventarisatie is een uitvloeisel van het nationale Deltaprogramma Zoetwater. Voor wat betreft het werkgebied van Rijnland heeft deze aanpak voor de regio's Haarlemmermeer en Zoetermeer de meeste urgentie, omdat zich hier diepe droogmakerijen met zoute kwel vanuit het grondwater bevinden. 'Maar ook de Greenports met hoogwaardige teelten, zoals rond Boskoop, zijn hierin zeer belangrijk,' stelt Kramer.

Reinier Geluk, portefeuillehouder water bij LTO Noord-afdeling Haarlemmermeer is ook blij met de resultaten. 'Het is sowieso goed om meer inzicht te hebben in de werking van het systeem. Te vaak is actie ondernomen op een soort onderbuikgevoel. We zijn dan ook blij dat Rijnland destijds het gesprek heeft opgezocht.'

Vol vertrouwen

Het afdelingsbestuur is zijn vol vertrouwen over de resultaten van het onderzoek naar het slimmer doorspoelen van de polder. 'Samen blijven we in kaart brengen waar de knelpunten liggen en we dragen praktische oplossingen aan. Alles in het teken van betaalbaar en kwalitatief goed waterbeheer.

Een goed waterbeheer gericht op kwaliteit en kwantiteit is van levensbelang voor onze sector, meent Geluk. 'We hebben de afgelopen weken weer aan den lijve ondervonden. Door de goede relatie met de waterbeheerders konden we snel de signalen uit het gebied van onze leden kenbaar maken, waardoor de overlast zo goed mogelijke beperkt kon worden.'

Winterpeil

Het tijdig voormalen naar winterpeil, als er een natte periode wordt voorspeld, is daar volgens Geluk een goed voorbeeld van. 'Wij pleiten daar al jaren voor en het lijkt nu in het systeem te komen. Als sector hebben we aanzienlijke oppervlakten in de Haarlemmermeer in gebruikt. Het waterbeheer moet dan ook in belangrijke mate ten dienste blijven staan van die agrarische functie.'

Voor de monitoring blijft een tiental ondernemers verspreid over de polder de beschikking houden over digitale apparatuur om de zoutgehaltes in de watergangen te meten en door te sturen naar een database. Kramer: 'Dat is heel waardevol. Het geeft ons nog meer inzicht in de actuele werking van het systeem. Het zou veel duurder zijn om overal vaste meetpunten in te richten.'

Bewustwording

Daarnaast geeft het de ondernemers inzicht in de kwaliteit van het water waarmee beregend wordt en vergroot het hiermee de bewustwording van de zoetwaterproblematiek, daarvan is Kramer overtuigd. Op basis van de meetgegevens kunnen Rijnland en de ondernemers samen verder kijken naar maatregelen om het systeem te verbeteren.

Kramer: 'En sowieso is het een voordeel dat we elkaar zo beter leren kennen en goed weten te vinden. Niet alleen als het gaat om verzilting, maar bijvoorbeeld ook bij wateroverlast. Zo kunnen we elkaar sneller informeren en reageren.'