Weidevogelbeheer terug bij af door roofdieren

'Tot voor kort kwamen vossen niet voor in Arkemheen, maar nu is het de voornaamste vijand van de weidevogels', stelt voorzitter Sam Gersen van stichting Biotoopverbetering Agrarisch Overleg (BAO) in Nijkerk. Hij spreekt van een 'rampzalige ontwikkeling'.

Van de grutto bijvoorbeeld waren dit jaar slechts 13 van de 43 broedende paren in staat om hun kuikens groot te brengen. In de naastgelegen Putterpolder is ongeveer de helft van de grutto- en kievitsnesten leeggeroofd. Volgens Gersen is de vos de grootste boosdoener. Daarnaast sneuvelen er ook eieren door toedoen van reigers, kraaien, kauwen, eksters, ooievaars, hermelijnen, wezels en mantelmeeuwen.

Financiering

Sinds 25 jaar zijn boeren al betrokken bij het weidevogelbeheer in de polder bij Nijkerk. Aanvankelijk ging dat heel goed, maar de laatste paar jaar gaat het niet goed met de weidevogels.

Gersen: 'De laatste paar jaar loopt het aantal eieren dat uitkomt terug. Als twee of drie jaar achter elkaar de nesten worden leeggeroofd, komen de vogels niet meer terug. In dat geval zijn we terug bij af. In 2021 zal er een evaluatie plaatsvinden met de provincie. Als er dan geen broedende weidevogels meer zijn, zal de provincie de financiering ongetwijfeld beëindigen en stopt het weidevogelbeheer. Dertig jaar inspanning en financiering worden dan tenietgedaan.'

Dat predatoren de oorzaak zijn van het sneuvelen van de eieren staat vast. 'Er komt hier geen boer op het land. Alles staat in het teken van weidevogelbeheer. De weidevogel staat op plaats één.' Daarvoor worden boeren in het gebied financieel gecompenseerd door de provincie. Ze helpen mee om weidevogelnesten te beschermen of het land niet te maaien. Ze kunnen 140 tot 1.100 euro per hectare subsidie ontvangen.

Beheer

De gebieden zijn weidevogelbeschermingsgebieden. Staatsbosbeheer heeft 300 hectare als reservaten in beheer. Bijna 90 procent van de boeren werkt hieraan mee. 75 vrijwilligers zoeken in het voorjaar naar nesten. Boeren worden hierdoor tijdig op de hoogte gebracht waar zich nesten bevinden. Als het nodig is, stellen ze het maaien na 1 juni nog een tijdje uit.

Ook dit najaar wordt er door boeren nieuwe grond aan het gebied toegevoegd. In het najaar komt er 70 hectare bij, afkomstig van verschillende boeren. Het weidevogelgebied wordt ingericht met behulp van ecologen.

Jacht

Gersen heeft hierover al meerdere keren contact gehad met provincie Gelderland. Hij is niet hoopvol gestemd. 'De enige oplossing is dat het hele jaar door op vossen geschoten mag worden. Maar daar is weinig draagvlak voor. Mensen zien niet in dat jagen een belangrijke vorm van beheer is. Zelfs veel fanatieke vrijwilligers van IVN die vroeger tegen de jacht waren, zien door de ontwikkelingen in Arkemheen in dat dit toch echt nodig is.'

De ontwikkelingen in Arkemheen tonen volgens hem aan dat de teruggang van weidevogels in Nederland niet primair door het agrarisch beheer komt. 'Predatoren zijn veruit de grootste oorzaak. In Arkemheen doen boeren er alles aan om de weidevogel te beschermen. De omstandigheden zijn optimaal. Alleen goed faunabeheer ontbreekt nog.'

Landgoederen

De vos is afkomstig van de omliggende landgoederen waar sinds een jaar of tien à vijftien niet meer wordt gejaagd op het dier. 'Vroeger werd er volop gejaagd op de landgoederen. Het heeft alleen zin als er in de hele provincie weer jaarrond gejaagd mag worden op de vos. Anders weten ze de weg naar Arkemheen wel weer te vinden. Ze weten nu dat hier wat te eten valt.'