Akkerbouwer neemt geleidelijk afscheid van graan

Het aandeel van granen in het bouwplan van akkerbouwers neemt in snel tempo af. Uit de laatste landbouwtelling van het CBS blijkt dat van het totale akkerbouwareaal in Nederland 32 procent bestaat uit granen. Drie jaar geleden was dat nog 39 procent.

Het totale akkerbouwareaal daalde vanaf de eeuwwisseling met 125.000 hectare tot afgerond 509.000 hectare in 2017. Ongeveer de helft van die daling is toe te rekenen aan het areaal granen dat in dezelfde periode afnam met 62.000 hectare tot 164.000 hectare.

Verband

Vanaf het jaar 2000 lijkt er een redelijk verband te zijn tussen de fluctuaties van het areaal suikerbieten en het aandeel van granen in het bouwplan van akkerbouwers. In de periode van 2000 tot ongeveer 2009 daalde het bietenareaal in Nederland van 111.000 hectare tot zo'n 70.000 hectare. De 40.000 hectare die daarbij vrijkwam, is in die jaren vooral ingevuld met grasland en percelen snijmais vanwege de uitbreiding van melkveebedrijven.

In de periode vanaf 2010 bleef het bietenareaal vrij stabiel om in 2015 scherp te dalen naar minder dan 60.000 hectare. Dat had toen te maken met het naderende eind van het suikerquotum en de grote suikervoorraden. Veel akkerbouwers hebben toen op hun bedrijven de teelt van vooral uien en peen uitgebreid.

Cosun

Vanaf dit jaar zet Cosun weer sterk in op uitbreiding van de bietenteelt in Nederland. Dit voorjaar is ruim 85.000 hectare ingezaaid en dat moet in 2018 doorgroeien tot minimaal 88.000 hectare. Op de meeste akkerbouwbedrijven gaat de laatste uitbreiding van de bietenteelt vooral ten koste van de granen in het bouwplan.

De conclusie op basis van de CBS-cijfers dat de bouwplannen van akkerbouwers steeds intensiever worden, lijkt gerechtvaardigd. Het aandeel rooivruchten, zoals aardappelen, suikerbieten, uien en peen, stijgt ten opzichte van de maaigewassen.

Veldleeuwerik

Onderzoek van CLM in opdracht van Stichting Veldleeuwerik bevestigt dit. Daaruit blijkt dat gemiddeld de bouwplannen intensiever worden. Op bedrijven van Veldleeuweriktelers blijft het aandeel van de maaigewassen wel constant. CLM presenteerde de resultaten van het onderzoek onlangs tijdens het congres van Veldleeuwerik.

De keuze van akkerbouwers voor meer aardappelen, suikerbieten en uien is ongetwijfeld marktgedreven. Graantelers moeten het nu al jaren doen met saldo's van 1.500 tot 2.000 euro per hectare. Dat is aan de krappe kant en draagt zeker bij aan het geleidelijke afscheid.