Meer geld en betere techniek voor monovergisting nodig

Dat concludeert hbo-student Dier- en Veehouderij Erwin Haveman. Hij deed voor LTO Noord uitgebreid onderzoek naar de kritische faal- en succesfactoren bij intensieve en extensieve melkveebedrijven.

'Het vergisten van alleen rundveemest is tot op heden nagenoeg niet mogelijk', legt Haveman uit. 'Voor intensieve én extensieve veehouders kan de reële terugverdientijd van de investering van 250.000 tot 500.000 euro niet onder de vijf jaar komen die experts vaststelden.'

Vijf scenario's

Haveman rekende vijf scenario's door voor tien intensieve en negen extensieve bedrijven. 'Geen enkele melkveehouder verdient zijn investering binnen de vijf jaar terug. Slechts twee bedrijven zijn in staat een installatie binnen tien jaar terug te verdienen.'

Haveman keek daarbij naar de hoogte van de SDE+-subsidie, de prijzen om gas en/of stroom af te zetten en de investering die nodig is. Ook bepalen technische aspecten het rendement. 'Zo zijn de installaties nog niet volledig ontwikkeld, waardoor de gasopbrengst achterblijft. Maar ook het vakmanschap van de ondernemers is een bepalende factor. Momenteel schiet dat nog tekort om een dergelijke installatie succesvol te managen.'

Slechts enkele bedrijven

Het eerste scenario, het verlagen van de kostprijs van de monovergister 'tot wel 50 procent', helpt amper. De terugverdientijd daalt weliswaar fors met vijf tot tientallen jaren, maar onder de tien jaar komt die slechts bij enkele bedrijven.

Ook bij het verhogen van de SDE-subsidie met 5 of 7,5 cent per kilowattuur (scenario 2) daalt de terugverdientijd bij vier van de tien intensieve bedrijven onder de tien jaar. 'Dit effect is groter bij de groengasinstallatie. Voor een tweetal extensieve bedrijven biedt deze verhoging uitkomst. Daar komt nog wel bij dat voor verhoging van de SDE-subsidie boeren afhankelijk zijn van de politieke wil.'

Horecavetten

Een andere optie (scenario 3) is het toevoegen van 5 of 10 procent co-producten zoals bermmaaisel en horecavetten. Ook hierbij daalt de terugverdientijd voor beide bedrijfsvormen tot rond de tien jaar. Ook is het effect het grootste bij de groengas installaties.

'De terugverdientijd kan zelfs verder dalen als de veehouder 50 euro per ton co-producten ontvangt in plaats dat hij ervoor betaalt', geeft Haveman aan. Zo is glycerine met als aankoopprijs 250 euro per ton als co-product toevoegen (scenario 4) toevoegen veel te duur.

'Verder is bij monovergisting wettelijk 5 procent co-product toegestaan. FrieslandCampina houdt dat percentage bij Jumpstart zelfs op nul. Rek je dat percentage op, dan wordt deze optie interessanter als de inkoopprijs van het co-product laag is of de boer zelfs geld toe krijgt voor de verwerking.'

Sleutelen aan het aandeel weidegang of zelfs helemaal opstallen (scenario 5) biedt ook weinig soelaas, zo ondervond Haveman. 'De terugverdientijden dalen nauwelijks tot maximaal één jaar. Nog los van de maatschappelijk wenselijkheid heb je bij volledig opstallen een grotere installatie nodig. Daar moet je vervolgens meer rendement uit halen, en dat is niet mogelijk.'

Maatwerk

Ondanks de sombere uitkomsten uit de scenario's is Haveman positief over monovergisting in Nederland. Aan de veehouders ligt het in elk geval niet. Van de boeren die aan het onderzoek deelnamen, wil 65 procent een installatie op het erf bouwen. 'Veehouders willen wel, maar kunnen het alleen nog niet.'

Hij voegt daaraan toe dat maatwerk per bedrijf noodzakelijk is. 'Er zijn wel degelijk mogelijkheden, zoals het laten uitbetalen van de milieuwinst en het effectiever bemesten met digestaat. Maar dat moet nader worden onderzocht. Deze factoren spelen ook een grote rol binnen de politiek en wetgeving.'

Naast maatwerk per bedrijf raadt Haveman FrieslandCampina aan het vakmanschap van de boer te verbeteren. 'Het is nodig om meerdere installaties te testen om de technische rendementen te verbeteren. Er zijn ook andere installaties die beter aansluiten bij meer kleinschalige en extensieve bedrijven.'