Omvang vorstschade in appels is koffiedik kijken

In april van dit jaar hadden appeltelers in Nederland te kampen met nachtvorst. De koudste nacht was die van 19 op 20 april, toen het kwik tot ver onder nul daalde. Vooral telers in het zuiden van het land (zuidoosten, Zeeland en Betuwe) rapporteerden destijds schade.

De Nederlandse appelteelt werd niet als enige getroffen in die periode. Ook in andere Europese landen had de koude temperatuur de telers in zijn greep. Globaal trof de vorst het gebied in de zuidoostwaartse lijn van Nederland en België naar Turkije. Getroffen werden Nederland, België, Midden- en Zuid-Duitsland, het noorden van Zwitserland, Zuid-Polen, Tsjechië, Oostenrijk, Noordoost-Italië, Slowakije, Hongarije, Baltische Staten, Roemenië, Bulgarije en Turkije.

Hield de nachtvorst in die periode vooral in het westelijk deel van deze strook huis (oostelijker was de bloesem nog in knop), zo'n halve maand later was het oosten van Europa aan de beurt tijdens een tweede koudegolf. Hiervan was Polen met name de dupe. Dit land telde in april en begin mei veertien nachten met vorst. In Nederland hadden de telers in april zeven keer met nachtvorst te stellen.

Europese oogst

De Europese Unie had vorig jaar een appeloogst van zo'n 12 miljoen ton. De vorstkou trof (delen van) drie van de vier grootste productielanden in de EU: Polen, Duitsland en Italië. In Polen wordt ongeveer een kwart van de EU-appels geproduceerd, Duitse telers plukten vorig jaar ruim 1 miljoen ton appels en in Italië was de oogst 2,3 miljoen ton.

Behalve vorst speelde droogte in april de Europese appelteelt een rol. Volgens de Europese Commissie trof dit euvel de teelt in Italië en delen van Spanje. De vierde appelgigant in de EU, Frankrijk, bleef nagenoeg verschoond van extreem weer.

De omvang van de schade in de EU is nog onduidelijk. De Nederlandse Fruittelers Organisatie (NFO) en GroentenFruit Huis kunnen dat nog niet aangeven. 'Het wordt geen topoogst', zegt Siep de Koning, directeur van NFO. Meer kan hij er niet over zeggen. Volgens de directeur is dat waarschijnlijk pas in augustus duidelijk. Dan vindt Prognosfruit in het Spaanse Lleida plaats en worden oogstprognoses voor de EU bekendgemaakt.

Schade in Nederland

De totale schade in Nederland is evenmin helder omdat de nachtvorst nog zijn naweeën in de teelt kan hebben, bijvoorbeeld met het afvallen van fruit. De NFO probeert dit te inventariseren en hoopt halverwege juni meer te weten, zegt De Koning.

Wel zijn er ruwe schattingen gemaakt van de averij. In Nederland zou zo'n 30 procent van de oogst verloren zijn gegaan en was de vorstschade niet zo groot sinds 1991. Telers zijn niet verzekerd voor de schade.

Duurder

Omdat niet zeker is hoe groot de schade in de appelteelt uitvalt, is de vraag of appels dit seizoen duurder worden nog niet te beantwoorden. Het sentiment dat ze meer zullen opbrengen, leeft wel sterk. Door de Russische boycot hebben appeltelers in de Europese Unie al enkele jaren te stellen met lage prijzen.

Uit cijfers van Brussel blijkt dat de gemiddelde appelprijs in Polen in april met 25 euro per 100 kilo zo'n kwart onder het vijfjarig gemiddelde lag. In de drie andere belangrijke appellanden waren de gemiddelde prijzen hoger dan in Polen, maar ook altijd nog ruim onder de doorsneeprijs van de afgelopen vijf jaar.
Het gros van de Nederlandse appels wordt in Europa geconsumeerd. Van de wereldconsumptie aan appels vindt 11 procent in de EU plaats.