'Hobbyimkers bedreiging voor bijen'

Vier dagen in de week is Dolstra financial controller bij een publicrelationsbureau. In zijn vrije tijd bestiert hij imkerij MeerBijen in Hoofddorp en is hij te vinden op de akkers in de Haarlemmermeer, rond Heemstede en in de Ronde Venen. Daar is hij druk met zijn bijenkasten en het verzamelen van honing.

Dolstra houdt inmiddels al twintig jaar bijen en hij verhuurt zijn volken onder meer voor de bestuiving in de land- en tuinbouw.

Voorlichter

Behalve bijenhouder is Dolstra voorlichter. Van schoolklassen tot akkerbouwstudieclubs vertelt hij over het leven en de rol van de bijen.

Als tienjarige zag hij een documentaire over bijen op de televisie en hij was verkocht. Een bevriende imker leerde hem de kneepjes van het vak. Dolstra heeft inmiddels zeventig kasten met bijen, waarvan een groot deel bij akkerbouwers en fruittelers staat.

Biologische bestrijding

Zijn bijen 'werken' ook op de percelen van akkerbouwer Jasper Roubos in Abbenes, het Forward Farmingbedrijf van Bayer CropScience. Het was voor studenten van de HAS in 2015 dan ook een kleine stap om Dolstra te benaderen voor een onderzoek naar biologische bestrijding van de varroamijt.

'Dat leverde niets op, behalve de wetenschap dat je bijen moet behandelen tegen de mijt. De controlegroep onbehandelde bijen dunde dusdanig uit dat de volken geen toekomst meer hadden.'

Maatregelen

Dolstra neemt wel maatregelen tegen de varroamijt. De parasieten tasten het broed van de bijen aan, waardoor de jonge bijen verzwakken.

'De mijten hebben een voorkeur voor darren, omdat die iets langer over de groei doen dan de werksters. Dat is aantrekkelijk voor een parasiet. Die kan zich zo langer voeden. Die mijt zit behalve op de bij ook in de kast. Jaarlijks vervang je de helft tot een derde van de ramen in de kast, anders kom je er niet vanaf. De hygiëne moet goed zijn, anders krijg je schimmels en bacteriën.'

Mierenzuur

Het bestrijden doet Dolstra na de honingoogst met mierenzuur. 'Het is chemische bestrijding. Lapjes tijmolie boven in de kast leggen kan ook. De mijten raken bedwelmd en vallen naar beneden door een rooster op een plaat met kleefstof onder in de kast. De bijen kunnen er wel tegen.'

Biologisch bestrijden kan door met de hand de darren uit het broedsel in de kast te verwijderen.

Hobbyisten

Volgens de imker doen veel van zijn hobbycollega's dat niet of niet goed. Het grootste deel van de bijenvolken in Nederland is van hobbyisten. Professionele bijenhouders zijn op de vingers van één hand te tellen.

'Onder die hobbyisten zitten veel Marktplaatsimkers. Ze kopen op internet een volk en een kast en ze beginnen zonder kennis van zaken. Onder hun bijen vallen veel slachtoffers, omdat ze de mijt niet bestrijden of omdat ze geen chemische middelen willen gebruiken. Als het misgaat, wordt al snel naar de landbouw gewezen.'

Rustig

De bijenhouder opent een van de kasten en trekt er een raat uit. De bijen blijven rustig. 'Dit moet je niet doen bij koud weer.'

De middelste honingraten dijen al uit, het is 30 graden in de kast. 'Het gaat goed, na een trage start. Het was te koud, maar inmiddels staat er van alles in bloei en de omstandigheden worden steeds beter', constateert Dolstra tevreden.

Uitmuntend

De honing die de bijen maken van de nectar uit bloemen in akkerranden, van bolbloemen en uit bloemrijke bronnen in de regio is 'uitmuntend', zo blijkt uit verschillende keuringen. 'Ik heb mijn honing ook laten onderzoeken op residuen van gewasbeschermingsmiddelen. In de honing uit de Haarlemmermeer is helemaal niets gevonden', zegt de imker trots.

Bijen hebben vaste momenten op de dag om nectar te verzamelen. 'Telers kunnen daar rekening mee houden door op die momenten niet spuiten. Wie bijenkasten op zijn percelen heeft staan, doet dat natuurlijk ook, want de bijen zijn nodig voor de bestuiving.'

Vriendelijk

De raat glijdt terug in de kast, enkele tientallen bijen vliegen rond de kast. 'Nederlandse bijen zijn misschien ook wel te vriendelijk', denkt Dolstra. 'Bijensoorten die sterker zijn tegen varroamijten, zijn vaak agressiever.'

Wageningen University & Research werkt daarom via natuurlijke selectie aan bijen die beter bestand zijn tegen de varroamijt dan de huidige soorten. 'Het is een vorm van veredeling om tot sterkere soorten te komen.