Operatie Steenbreek heeft nog weinig belangstelling van sierteelt

De verkoop van tuinplanten daalt al jaren, in 2015 met 3 procent en in 2016 met 7 procent. Volgens Royal FloraHolland en marktonderzoeksbureau GfK heeft dit te maken met de relatief kleine tuinen van nieuwbouwhuizen en de trend om bestaande tuinen te betegelen of als opslagruimte te gebruiken.

Ook in de openbare ruimte is veel verstening te zien, waardoor de kwaliteit van de leefomgeving achteruit gaat. Het leidt tot het hitte-eiland-effect, met in steden warmere zomers dan op het platteland, en tot een hogere concentratie fijnstof in de lucht. Dat heeft een negatief effect op de gezondheid. Verder neemt de biodiversiteit af, en daarmee het leefgebied voor vogels, insecten en andere dieren.

De bodem kan minder water vasthouden bij verstening. Planten kunnen minder water opnemen en riolen raken overbelast, zeker met de steeds regelmatiger hoosbuien. Een groene leefomgeving heeft juist een positief effect op de gezondheid en het welzijn van de mens.

Noodzaak van vergroening

Op 28 april 2015 is de stichting Operatie Steenbreek opgericht. Zij wil de kennis over de gevolgen van verstening bevorderen. Verder is haar doel om meer belangstelling en gevoelswaarde voor een groene omgeving aan te kweken, kennis en informatie toegankelijk te maken en onderzoek te bevorderen.

De coördinatie is in handen van een werkgroep met vertegenwoordigers van ICIS Maastricht University, Rijksuniversiteit Groningen, Alterra/Wageningen Universiteit & Research, Hogeschool VHL, KNNV & IVN, Groei & Bloei, Klimaatverbond, Haags Milieucentrum en Tuinbranche Nederland. Operatie Steenbreek werkt intensief samen met Entente Florale Nederland. Die heeft als doel om het belang van het groen breed onder de aandacht te brengen van overheden, bedrijfsleven en burger.

Resultaten 2022

Operatie Steenbreek wil haar resultaten in 2022 presenteren op de Floriade in Almere en zichzelf daarna ontbinden. Voorzitter Wout Veldstra, die twintig jaar stadsecoloog is geweest in Groningen, gaat ervan uit dat iedereen zich dan bewust is van de noodzaak van de vergroening van de particuliere tuin.

'Met de inmiddels 25 aangesloten gemeentes bereiken we theoretisch 5 miljoen burgers. Daarnaast hebben zich drie waterschappen bij ons aangesloten die moeite hebben om de burger te bereiken. Dat kunnen wij voor hen doen, terwijl zij als ambassadeur voor ons op kunnen treden naar gemeentes in hun regio', licht Veldstra toe.

Hoewel Operatie Steenbeek commercieel aantrekkelijk kan zijn, leeft het amper onder kwekers en hoveniers. Veldstra is enigszins verbaasd dat vanuit de sierteeltbranche nog zo weinig belangstelling is getoond. 'We hebben wel gesprekken gehad met de VHG, de koepelorganisatie van groenvoorzieners, maar dat loopt moeizaam. We willen dit jaar graag sponsoring van planten en bomen organiseren. Tenslotte hoeft een bedrijf maar één keer per 25 jaar tegels te leveren, maar hebben planten ieder jaar onderhoud nodig.'

Groene initiatieven

Van den Berk Boomkwekerijen in Sint Oedenrode heeft het initiatief wel omarmd. 'Wij ondersteunen vaak groene initiatieven. We zijn ook al jarenlang hoofdsponsor van de Europese Federatie van Landschapsarchitecten om aan de bron aandacht voor groen te vragen', zegt Anneke de Jong, verantwoordelijk voor pr en communicatie bij het bedrijf.

'Voor de prijswinnaars van de groencompetitie van Entente Florale hebben wij de laatste jaren de prijzen gesponsord: een boom naar keuze. Wij vinden een groene omgeving heel belangrijk. Natuurlijk vanuit commercieel oogpunt, maar ook vanwege de positieve effecten. Daarom delen we veel kennis, hebben we een bomenboek en geven we veel excursies op ons bedrijf.'

Ook Boomkwekerijen Jos Frijns & Zonen in Margraten is enthousiast over het initiatief. 'Schoolpleinen hebben vaak een DDR-uitstraling, omdat groen altijd een sluitpost is. Daarom schenken wij al jaren planten en bomen aan scholen. Dat heeft ons veel goodwill opgeleverd', vertelt directeur Alex Frints. 'Ook gemeentes weten ons te vinden. We hebben bijvoorbeeld de gemeente Maastricht gesponsord met planten en bomen.'

Kwekerij Loef uit Velserbroek leverde in juli tuinplanten voor vergroening van de Transvaalbuurt in Haarlem. 'We zijn benaderd door de bewoners', zegt Ben Crezee van de kwekerij. 'Ze vroegen wat er mogelijk was voor het budget dat ze hadden. Naar aanleiding van onze offerte hebben ze een keuze gemaakt. Wij zijn verder niet actief betrokken bij het vergroenen van tuinen of buitenruimte. We juichen zulke initiatieven toe en zijn altijd bereid ons steentje bij te dragen.'