Onderschat een varkensprop in Amerika niet

Amerika is na China en de EU de derde grootste producent van varkensvlees ter wereld. De vleesproductie in de VS kwam in 2016 uit op ruim 11,3 miljoen ton varkensvlees. De productie lag in handen van ruim 68.000 varkenshouderijen, waarvan 80 procent een familiebedrijf is.

De omvang van de varkensstapel telde in september 2016 bijna 71 miljoen dieren. Het episch centrum van de sector ligt in de staat Iowa, maar ook North Carolina en Minnesota zijn belangrijke gebieden.

Jaar van records

Vooral in 2015 liet de varkenssector in de VS een sterke groei zien, vanwege goede economische perspectieven. De gevolgen daarvan waren ook in 2016 te merken, want dat jaar gaat de boeken in als een jaar van records.

In het derde kwartaal van 2016 telde het Amerikaanse ministerie van landbouw bijvoorbeeld de grootste varkensstapel ooit gemeten, terwijl ook de slachtcijfers dat najaar ongekend hoge aantallen noteerden. In december was er zelfs te weinig slachtcapaciteit beschikbaar om de varkens te verwerken. Over een varkensprop gesproken.

PED-virus

De vraag waarom de Amerikaanse varkenssector zo snel is gegroeid, is eenvoudig te beantwoorden. Door uitstekende verdiensten, gecombineerd met goede vooruitzichten en lage voerkosten, hebben varkenshouders in 2014 en 2015 nog eens flink opgelegd en uitgebreid. Daarbij komt dat Amerikaanse varkenshouders de problemen met het PED-virus beter onder controle hebben.

De groeispurt van de varkenssector in Amerika kan schouderophalend worden bekeken, maar dat is wel lichtelijk naïef. Zeker omdat het fundament onder de Nederlandse varkensprijs in 2016 steeds meer naar Azië is verschoven.

In 2015 was de afzet in Europa goed voor circa 80 procent van de export van Nederlands varkensvlees. In 2016 daalde het Europese marktaandeel in de export tot nog maar 66 procent en is daardoor flink afhankelijker geworden van de vraag van non-EU-landen, zoals China en Japan.

Concurrentievoordeel

De opleving van de Nederlandse varkensprijzen in het voorjaar van 2016 is vooral te danken aan de toegenomen vraag uit China. In dezelfde periode had de Amerikaanse varkenssector te kampen met een ongunstige wisselkoers tussen de dollar en de Chinese yuan. Hierdoor had Europa een concurrentievoordeel ten opzichte van Amerika.

Dat voordeel werd nog eens versterkt doordat de varkens in Europa – als gevolg van een prijsdip in 2015 – ook nog eens aantrekkelijk geprijsd waren. Dit in vergelijking met Amerika waar de varkensprijs er nog stevig op stond.

Iowa/Minnesota-notering

Daar waar de Europese varkensmarkt sinds het voorjaar van 2016 sterk is gestegen, laten de varkensprijzen in Amerika juist een tegengestelde beweging zien. Afgelopen juni noteerde de varkensprijs, de Iowa/Minnesota-notering, het hoogste niveau op 1,80 dollar per kilo, maar daarna is de markt letterlijk in een vrije val geraakt. In november 2016 noteerde de Iowa/Minnesota-notering nog een schamele 91 dollarcent (=0,83 euro) per kilo.

Door het Europese concurrentievoordeel in het voorjaar van 2016 konden de Amerikaanse exportcijfers van varkensvlees niet zulke hoge groeicijfers realiseren als bijvoorbeeld Europa. Deze trend frustreert de Amerikanen behoorlijk. Zeker omdat de binnenlandse consumptiecijfers juist ietwat tegenvallen.

Dit terwijl de Amerikanen sinds de zomer te maken kregen met een flink overaanbod als gevolg van de snel gestegen productie. Daarom krijgt de concurrentie tussen Europa en Amerika steeds meer het karakter van een machtsstrijd. De Amerikanen zijn namelijk vastbesloten om zich te herpakken en extra marktaandeel in China te veroveren.

Afvlakkende beweging

Sinds de Amerikaanse prijsval laten de varkensprijzen in Europa een afvlakkende beweging zien en dat is niet toevallig. Vanaf de zomer klagen Nederlandse slachterijen namelijk over Amerikaanse prijsdruk op de wereldmarkt, met name in China. Europa is overigens verreweg de belangrijkste leverancier in China. Maar liefst 68 procent van het geïmporteerde varkensvlees komt uit Europa.

Opmerkelijk is dat Chinese vleesverwerkers in november aangaven bij voorkeur vlees uit de VS te importeren vanwege de aantrekkelijke inkoopprijzen. Ook Spaanse exporteurs klagen sinds het najaar van 2016 over teruglopende volumes richting China.

Eind 2016 kende de varkensmarkt in Europa dan wel een prijsspurt, maar dit was vooral te danken aan de extra vraag vanwege kerst en Nieuwjaar. Het is daarom niet onrealistisch om te denken dat Europa – en dus ook Nederland – in 2017 wat marktaandeel in China moet afstaan aan de VS.

Groeihormonen

Daarbij is het nog maar de vraag of de Chinese importdrift ook in 2017 standhoudt. Wat de Amerikanen nog wel tegenwerkt, is een dure dollar. Maar de devaluatie van de varkensprijs heeft het valuta-effect min of meer weggevaagd. Daarbij is er in Amerika steeds meer 'Chinawaardig' varkensvlees op de markt beschikbaar. Oftewel, vlees zonder groeihormonen.

Kortom, de goede kaarten die Europa in 2016 in handen had, zijn ietwat minder florissant geworden. Amerika heeft met de lage varkensprijs een joker in handen en is daarbij gebrand op revanche. Uiteraard hangt de stemming op de Europese varkensmarkt niet volledig af met hoe intensief de China-Amerikalijn bevaren wordt.

Perspectief

Dankzij een krimp in de zeugenstapel valt het aanbod waarschijnlijk krapper uit en dat biedt perspectief voor een redelijk stabiele onderkant van de Europese varkensmarkt. Maar gezien het Amerikaanse overaanbod en de lage prijzen moet in 2017 op voorhand te veel gerekend worden op een Chinese kers op de taart.