Bokashi buitenwettelijk extraatje voor bodem

Zo'n zestig belangstellenden waren op het melkveebedrijf van familie Van den Hengel aanwezig om de laatste ontwikkelingen op het gebied van bokashi te horen en zien. Bokashi is Japans voor goed gefermenteerd organisch materiaal.

De kansen voor boeren liggen volgens Feersma in het sluiten van hun bedrijfskringloop. 'De micro-organismen in bijvoorbeeld gefermenteerd bermmaaisel, ondermaatse aardappelen en tulpenafval verrijken de bodem.'

Mestboekhouding

Dat dit deels buiten de mestboekhouding om kan, klinkt interessant, maar Feersma erkent dat fermenteren arbeidsintensief is. 'Een goede hoop vraagt aandacht, los van de kosten die het met zich meebrengt.'

Zo wordt zeeschelpenkalk toegevoegd om de pH-waarde niet te hoog te laten worden. Kleimineralen zorgen er verder voor dat de vrijkomende nutriënten worden vastgehouden. 'Wordt er tarwestro gebruikt, dan is drijfmest nodig.'

Grijs gebied

Feersma geeft aan dat Bokashi zich nu nog in een grijs gebied bevindt, het is geen mest of compost. 'Dat maakt de toepassing soms lastig. Maar gelukkig wordt er veel onderzoek naar gedaan. Daarbij moet je bij het gebruik natuurlijk altijd binnen de regels van de wet blijven.'

Dat ondervond ook Lonneke Schilte van waterschap De Dommel, maar dat weerhield het waterschap er niet van om een proef met Bokashi te doen. 'Door ons maaisel niet af te voeren naar een composteringsbedrijf, houd je de nutriënten in het gebied.'

Uitrijden en onderwerken

Dat gebeurt nu ook al deels door boeren die het maaisel op een hoop laten liggen en het verteerde product in het voorjaar uitrijden en onderwerken. ' We kijken of we dit product door fermenteren kunnen verbeteren en gelijktijdig tijdens dat proces minder CO2 hoeven uit te stoten.'

Boer en waterschap zijn volgens Schilte beide bij nauwere samenwerking gepaard. 'We hoeven dan ons maaisel helemaal niet meer af te voeren, maar laten het dan liggen of bieden het direct op het bedrijf aan. Dat scheelt ons kosten en levert de boer grondstoffen aan voor bodemverbetering.'

Toekomst

Schilte kan niet in de toekomst kijken, maar geeft wel aan dat het verbeteren van de bodemstructuur en het bodemleven een meerjarenaanpak vraagt. 'Het gaat bij ons om een kleinschalige proef met één boer en twee Bokashi-hopen. Die worden komend voorjaar uitgereden, waarna we metingen verrichten. Mocht de uitkomst positief zijn, dan ben ik er zeker van dat fermenteren zich zelf verkoopt.'