‘Liever niet bouwen in boerenland’

Koen van WijkTijdens de conferentie werden vijf voorbeelden van groene gebiedsontwikkeling gepresenteerd en beoordeeld. NMU wil vooral leren wat mogelijk is in de groene contouren. Gebiedsontwikkelaars blijken vooral te grijpen naar ‘rood voor groen’, in combinatie met natuurontwikkeling als instrumenten. Volgens gedeputeerde Bart Krol is dit echter niet het ideale instrument.
‘Je bent daardoor afhankelijk van de markt, bovendien wordt het landelijk gebied nog meer bebouwd.’ Hij pleit wel voor meer ‘markt’ omdat het overheidsgeld voor groene gebiedsontwikkeling vrijwel op is. ‘Maar niet via rood, want die toverformule werkt de komende decennia niet meer.’ Provinciaal adviseur ruimtelijke kwaliteit Ingeborg Thoral gaf aan dat een gemeente niet kan beginnen zonder een goed landschappelijk en stedenbouwkundig verhaal.
Aan de plannen in Vianen en Linschoten ontbrak het aan die basis, maakten Krol en Thoral duidelijk. Gemeente Vianen wil op een plek waar nu maïs wordt verbouwd een bejaardenhuis met boomgaard en nieuwe natuur aanleggen. In Linschoten wil een stoppende fruitteler zijn boomgaard vervangen door veertien woningen en natuur.
‘Bij deze plannen is duidelijk aan de verkeerde kant begonnen, geredeneerd vanuit het belang van de opdrachtgever. Het is gewoon boerenland, zonder bestemming EHS of groene contour’, reageert Krol. ‘Er is geen rechtvaardiging om hier in te grijpen. Wij zoeken juist locaties waar op meerdere plekken winst valt te behalen.’ Thoral waarschuwde: ‘Het risico bij ontwikkelen van onderop is dat het landschap in de uitverkoop gaat.’
De kans dat dit soort plannen groen licht krijgt van de provincie, is uiterst klein, liet Krol doorschemeren. ‘Het bouwen van bijvoorbeeld een hospice of nieuwe woningen past beter in of tegen de bebouwde kom. Bij voorkeur op een plek die upgrading nodig heeft.’ Thoral voegde toe: ‘Wees zorgvuldig met wat je hebt, ontwikkel niet op een plek die op orde is.’
LTO Noord Utrecht was blij met het geluid vanuit de provincie. ‘Goed dat de provinciale overheid op een hoger schaalniveau meekijkt naar lokale plannen’, aldus secretaris Theo Stam. ‘Als de beleidsinstrumenten van gisteren niet meer werken, moeten we ook niet meer aan oude ambities vasthouden’, voegt hij toe.
Het meeste lof kregen het plan voor landgoed De Boom bij Leusden en recreatieversterking in de Lunenburgerwaard bij Wijk bij Duurstede. Bij De Boom verbetert zowel de EHS als cultuur- en landschapshistorie, onder meer door uitplaatsing van twee intensieve veehouderijen. De kanttekening was dat het het veel geld heeft gekost en zo’n dure ingreep niet haalbaar meer is in de toekomst.