Groei remmen in chrysanten zonder chemie

Royal Brinkman onderzoekt samen met chrysantenkwekerij Kiepflower in het Gelderse Nieuwaal een nieuwe manier om de groei van chrysanten te remmen zonder chemische middelen. Teelt- en innovatiespecialisten Maarten Casteleijn en Gert-Jan van Heusden van Royal Brinkman leiden dit project. Van Heusden werkt één dag in de week bij Kiepflower.

Kwekers gebruiken chemische middelen om planten hormonaal te remmen. In de chrysantenteelt is Alar het meestgebruikte middel om de strekking te beperken, maar de groei en daardoor het gewicht te behouden.

Al jaren wordt onderzoek gedaan met verschillende recepten van kleuren en combinaties van ledverlichting en verrood licht. Deze technieken zijn zeker kansrijk, de mogelijkheden in ledverlichting nemen toe en deze ontwikkeling is in een volgende praktijkfase beland.

De celwanden versterken kan ook de groei remmen. Door de celwanden harder en stugger te maken met calcium en silicium, wordt de strekking van de plant beperkt. In dit onderzoek is gebruikgemaakt van de meststof HumaCalcium en de biostimulant SilicaPower.

HumaCalcium, geleverd door SB Soli Plant, bevat calcium dat is gebonden aan microkoolstofdeeltjes via Micro Carbon Technology (MCT). Hierdoor kunnen planten het calcium efficiënter opnemen. Casteleijn: 'Vergelijk het met eten. Niemand slikt een heel brood door, maar eet in kleine hapjes. Dit is calcium in de kleinst opneembare vorm.'

SilicaPower is een zuivere vorm van silicium met orthokiezelzuur dat de celwanden versterkt en de opname van calcium bevordert. SilicaPower wordt geproduceerd door PlantoSys.

De eerste proef bij Kiepflower toonde aan dat het gebruik van alleen HumaCalcium ook effect heeft op de groei van de planten, maar alleen HumaCalcium was niet voldoende om de planten volledig te remmen in de zomerperiode.

Hoger drogestofgehalte

Opvallend was dat het drogestofgehalte van de planten aanzienlijk hoger lag dan bij chemisch geremde chrysanten. Dit zou invloed kunnen hebben op de transporteerbaarheid en houdbaarheid, maar dat wordt in de komende proeven onderzocht.

In de tweede proef bij Kiepflower is silicium toegevoegd aan het calcium. Dit gaf een goed resultaat. De op een groene manier geremde planten hadden dezelfde lengte als de chemisch geremde planten. Een na-effect op de volgende teelten is niet aangetoond. Voor de eerste dagen in de langedagteelt is dat onwenselijk.

Geen bladschade

De combinatie veroorzaakt geen bladschade. Als MCT alleen wordt gegeven zonder extra calcium, dan resulteert dat in eerste instantie ook in meer droge stof. Castelijn: 'Het lijkt erop dat de MCT elementen losmaakt uit de bodem. Dat effect is dus eindig, want als je geen calcium toedient, dan raakt die voorraad uitgeput.'

Beide middelen kunnen gewoon via de reguliere bemestingsmethode worden gegeven. Meestal zal dat zijn in de A- of B-bak en via de spuitboom.

Volgens Van Heusden zijn de eerste resultaten veelbelovend, maar is aanvullend onderzoek nodig. 'We zien dat calcium en silicium samen een groene groeiremming kunnen bieden, maar we willen dit verder testen om een jaarrondeffect te zien. Daarnaast onderzoeken we in de volgende rondes of deze aanpak gunstig is voor de inzet van biologische bestrijders.'

Met verdere optimalisatie kan deze innovatieve methode een duurzaam alternatief worden voor chemische groeiremming in de chrysantenteelt. De komende maanden zullen meer proeven uitwijzen hoe deze groene strategie verder kan worden verfijnd.

Kiepflower teelt op duurzame wijze troschrysanten voor de retailmarkt. Dat betekent veel lichte chrysanten telen met zo min mogelijk chemische gewasbescherming. De kwekerij heeft 11 hectare troschrysanten op drie locaties. Zij kunnen het eindproduct kant-en-klaar inpakken voor de eindconsument.

Kostprijsgedreven

Het bedrijf is kostprijsgedreven. Dat is een vermelding waard, omdat veel chrysantenkwekerijen graag zo zwaar mogelijke bloemen produceren. Dat kost tijd en geld. Hier gaat het om de kwantiteit.

Veel stelen wegen 55 gram, desnoods van ongelijke rassen als Serenity, als de klant die graag wil hebben. Serenity is een decoratieve paarsroze chrysant. Het ras heeft veel groeiremming nodig om op de juiste lengte te blijven.

Roland van Hemert, teler bij Kiepflower: 'Als we met een chemische groeiremmer zouden werken zoals Alar, dan moeten we de kappen in de zomer tien keer remmen, wat veel is. De kappen die we nu oogsten, zijn evengoed een beetje ongelijk, maar we zien nu geen verschil tussen de ongelijkheid door te remmen met Alar of MCT.'

Minder kosten

Belangrijk is dat de lengte noch de ongelijkheid toeneemt met MCT. In de zomer scheelt het wel 80 euro aan remmingskosten. Van Hemert: 'Door onderzoek op een praktijkbedrijf te doen, kunnen innovaties sneller worden ontwikkeld. Dat is voor ons, maar uiteindelijk voor alle chrysantenkwekers een voordeel.'

Ook de neveneffecten van de groene groeiremming worden onderzocht. Van Heusden: 'Royal Brinkman constateert dat de biologische bestrijders in de kas worden aangetast door chemische middelen zoals Alar, maar dat zij niet lijden onder de behandelingen met MCT.'

Chemische groeiregulatoren veel toegepast

Chemische groeiregulatoren zijn veelgebruikte middelen in de glastuinbouw. Deze middelen hebben allemaal nog een beperkte goedkeuring. Daminozides zijn groeiregulatoren met een hormonale werking. De overdekte snijbloementeelt kent deze stof voornamelijk als Alar 85 SG (granulaat), Alar 64 SP (poeder) en Dazide (granulaat). Alle middelen met daminozides als werkzame stof hebben als expiratiedatum 15 september 2026.

In potplanten gebruiken telers paclobutrazol, onder de merknaam Bonzi en Pirouette. Paclobutrazol is eigenlijk een minder goed werkend fungicide, die ook de plantengroei remt. Deze stof blokkeert de werking van het groeihormoon gibberelline, waardoor de internodiën korter worden en de plant compacter groeit. Het minder bekende 6-benzyladenine, bekend als Configure, werkt op een vergelijkbare manier. Deze stoffen hebben een expiratiedatum in 2027.

12 miljard euro voor biologische gewasbescherming

Grote leveranciers zoeken naar vervangende groeiremmers, bij voorkeur niet-chemisch. In het EU-project Biocomes ondersteunt de Europese Unie met 12 miljard euro de ontwikkeling van biologische gewasbescherming tegen twaalf belangrijke ziektes en plagen in de land- en tuinbouw. Daarmee kijkt de Europese overheid alleen naar plantgezondheid en niet naar groeiregulatie.

Leveranciers in de tuinbouw kunnen daarentegen wel subsidies aanvragen. Dit geldt voor losse onderzoeksprojecten en de ontwikkeling van biologische middelen. Ook kunnen zij steun krijgen voor een milieuvriendelijke wijze van telen met ook alternatieven voor de chemische groeiregulatoren die nu nog op vrij grote schaal worden ingezet.