'Blijf kritisch op doelsturing'

Dus in plaats van dat bijvoorbeeld exact wordt voorgeschreven wanneer je mest mag uitrijden, hoe je dat moet doen en hoeveel je dan mag uitrijden, word je met doelsturing afgerekend op het doel. Daarbij gaat de overheid niet meer precies voorschrijven hoe je dit allemaal moet doen.

Ik schetste eerder al twee varianten. Wil je echt de voordelen van meer vrijheid en minder administratieve rompslomp pakken, dan moet je het rigoureus aanpakken. Dat kan soms tot onrechtvaardige uitkomsten leiden. Een zachtere variant is wanneer je bijvoorbeeld gaat werken met kritische prestatie-indicatoren. Je krijgt als ondernemer een score op allerlei onderdelen en zo kun je kijken of je binnen de normen blijft, zo schreef ik de vorige keer.

Tot nu toe was de minister nog niet erg concreet. In de laatste Kamerbrief van 14 januari 2025 schetste Wiersma wat meer contouren over waar ze heen wil met doelsturing, maar het blijft allemaal nog redelijk abstract. LTO Nederland en het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) reageerden overwegend positief.

Al had de belangenorganisatie voor jonge boeren en tuinders ook kanttekeningen en stelde ze onder meer: 'Agrarisch ondernemers komen zelf aan de lat te staan voor het behalen van doelen, maar moeten daarvoor wel alle ruimte krijgen'.

En daar zit een belangrijke 'maar'. Het huidige systeem van regels en bijbehorende handhaving, is vooral gebaseerd op wantrouwen en 'als het op papier maar klopt'. Wat mij betreft is het cruciaal dat de overheid bij doelsturing constructief met de ondernemer wil meedenken en niet alleen uitlegt wat niet mag. Iets wat ik momenteel in mijn praktijk mis.

Agractie maakt zich ernstig zorgen over de koers van het kabinet wat betreft doelsturing: 'Als de huidige resultaatverplichtende depositiedoelstellingen vervangen gaan worden door resultaatverplichtende emissiedoelstellingen, dan verandert in feite niets aan het fundament onder het natuurbeleid'.

Hun pleidooi voor een inspanningsverplichting vind ik niet erg overtuigend, maar ze hebben wel een gevoelig punt te pakken. In de Kamerbrief is nog niet uitgewerkt wat de emissienormen worden. Zodra die wel gepubliceerd worden, kan zomaar de vlam in de pan slaan. Voor je het weet, heb je weer een situatie als toen met 'het kaartje van Van der Wal'.