Wiersma biedt boeren 'dode mus', forse reductie stikstof nodig

Partijen zijn uiterst kritisch op de manier waarop Wiersma haar plannen communiceerde. Vrijdag meldde de minister in de Telegraaf en op de website van BBB onder meer dat er een rekenkundige ondergrens van 1 mol zou komen. In de Kamerbrief van vrijdag, waarin ze de hogere rekenkundige ondergrens aankondigde, ontbrak deze grens. Die brief kwam voor veel Tweede Kamerleden bovendien als een verrassing.

In een brief die woensdagavond op verzoek van de Tweede Kamer werd verstuurd, schrijft Wiersma een voldoende wetenschappelijke onderbouwing te hebben om de rekenkundige ondergrens te verhogen van 0,05 mol per hectare per jaar naar 1 mol per hectare per jaar. Daarmee kan de vergunningverlening weer op gang komen. Ondanks de twijfel bij andere wetenschappers is de minister van plan deze aanpak voor te leggen aan de Raad van State.

Kritiek loopt op

In aanloop naar het stikstofdebat van donderdag publiceerde Wiersma de stukken waaruit de twijfels van andere wetenschappers blijken. Daarna liep de kritiek in de Tweede Kamer snel op. VVD en NSC steunen de minister bij het verlagen van de rekenkundige ondergrens, maar verlangen samen met onder meer D66, CDA, GroenLinks-PvdA, ChristenUnie en Volt van haar ook een inzet op een forse reductie van de stikstofuitstoot en natuurherstel.

'U maakt boeren blij met een dode mus', verwijt Anne-Marijke Podt (D66) de minister. Ook Laura Bromet van GroenLinks-PvdA uit dergelijke kritiek. 'Dit debat gaat niet over stikstof, maar over de werkwijze van de minister', sneert ze. 'Gaat ze de Kamer in de toekomst vaker informeren via de Telegraaf?'

Niet juridisch houdbaar

Zonder een geborgde stikstofreductie onder de stikstofaanpak vrezen onder meer Kamerleden Thom van Campen (VVD) en Harm Holman (NSC) dat de hogere rekenkundige ondergrens niet juridisch houdbaar zal blijken te zijn. De kritiek vanuit de coalitiepartijen is opvallend. Holman (NSC) is wat milder en verwijt de minister een 'halfdode mus'. Van Campen vindt dat de minister moet beginnen met doelsturing om zo 'een snelle eerste winst te behalen' in het verlagen van de stikstofuitstoot.

De meeste inhoudelijke kritiek richt zich op het ontbreken van een maatregelen om het invoeren van een rekenkundige ondergrens juridisch houdbaar te maken. Daarvoor zijn een geborgde daling van de stikstofuitstoot en een plan voor natuurherstel nodig, betogen onder meer VVD NSC, GroenLinks-PvdA, ChristenUnie en SGP. 'Er helpt maar één ding', zegt Bromet. 'Minder ammoniak uitstoten.' Het is niet verstandig om dit met veel bombarie aan te kondigen zonder onderbouwing in een Kamerbrief', zegt Sandra Beckerman (SP).

Nieuwe PAS-melders creëren

Van Campen hamert ook op de juridische borging van emissiereductie, want zonder borging een vergunningsvrije hogere ondergrens invoeren, levert volgens hem problemen op. 'Dan creëren we de PAS-melders van de toekomst. Want in de PAS-wetgeving werd ook zo'n ondergrens gehanteerd.' Ook Eline Vedder (CDA) vreest dat een zwakke juridische basis onder de hogere rekengrens op termijn nieuwe PAS-melders kan creëren. Dit zou het geval kunnen zijn als nieuwe economische activiteiten onder de hogere ondergrens van 1 mol later toch illegaal worden.

Fractievoorzitter Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren suggereert dat de minister beter kan opstappen, omdat Nederland met haar aanpak niet van het stikstofslot komt. PVV'er Jeanet Nijhof-Leeuw laat een heel ander geluid horen. 'We gaan van opkoop naar opkoop. We willen geen gedwongen krimp van de veestapel. Haal de kritische depositiewaarde uit de wet. Dat staat in het hoofdlijnenakkoord. De minister moet gaan leveren.'

BBB-Kamerlid Caroline van der Plas gaf de minister een compliment voor haar inzet op een hogere rekenkundige ondergrens. Ze ziet het als de manier om uit het systeem te komen dat de economie klemzet. 'Het is nog niet de volledige oplossing, maar wel een eerste stap weg uit de modellenwerkelijkheid en onzekerheid waar we nu in zitten.'

Gedwongen krimp geen doel

De fractievoorzitter van de kleinste coalitiepartij houdt haar coalitiegenoten VVD en NSC bij de les wat betreft de afspraken in het hoofdlijnenakkoord waarop het kabinet rust. 'Emissiereductie in de veehouderij mag niet leiden tot gedwongen krimp of onteigening.' Van Campen zegt dat dat geen doel zal zijn, maar een kleinere veestapel kan wat hem betreft wel een gevolg zijn van keuzes die worden gemaakt. 'Dat mag geen taboe zijn.'

De partijleider van BBB houdt de andere partijen voor dat er veel gebeurt op het gebied van emissiereductie in de landbouw. Daarnaast heeft zij vertrouwen in de plannen voor doelsturing in de landbouw waar op het ministerie van LVVN ook aan wordt gewerkt. Van der Plas wil ook wachten op de voorstellen waar de ministeriële stikstofcommissie mee komt.