Wiersma legt hogere stikstofgrens voor aan Raad van State

De vaste landbouwcommissie in de Tweede Kamer had Wiersma gevraagd haar voornemen om de rekengrens te verhogen – zoals vermeld in de Kamerbrief van vorige week vrijdag – te onderbouwen. Dat heeft de bewindsvrouw woensdagavond gedaan in een aanvullende Kamerbrief. Donderdagmiddag en -avond debatteert de Kamer over de stikstofaanpak van het kabinet.

Een hogere rekengrens, ook wel drempelwaarde genoemd, kan helpen de vergunningverlening van projecten met een geringe uitstoot weer mogelijk te maken. De huidige strikte grens van 0,005 mol maakt dat in veel gevallen vrijwel onmogelijk. Het is het kabinet er veel aan gelegen om aan die economische blokkade een einde te maken. Het zet niet alleen de woningbouw op slot, ook komen in de agrarische sector verduurzamingsplannen niet van de grond.

Processen in atmosfeer

Bij het verhogen van de rekenkundige ondergrens naar 1 mol per hectare per jaar baseert Wiersma zich op een onderbouwing van professor Arthur Petersen die is verbonden aan het University College in Londen en die tevens voorzitter is van de Signaalgroep Deltaprogramma. Hij studeerde theoretische natuurkunde en wetenschapsfilosofie en is expert in chemische processen in de atmosfeer.

Petersen was ook betrokken als reviewer bij een onderzoek van TNO en de Universiteit van Amsterdam (UvA) naar de haalbaarheid van een rekenkundige ondergrens. In tegenstelling tot de uitkomst van dat rapport – dat er meer onderzoeksdata en dus langjarig onderzoek nodig is om een houdbare ondergrens te bepalen – ziet Petersen hier op korte termijn wel kansen toe.

Op verzoek van het ministerie van LVVN heeft de professor een wetenschappelijke onderbouwing gemaakt die een hogere rekenkundige ondergrens ondersteunt. Petersen bouwt daarin verder op alle eerdere onderzoeken en ook het rapport van TNO/UvA. In zijn bevindingen stelt hij onder meer dat beneden de 1 mol per hectare per jaar een depositie niet voldoende zeker van nul is te onderscheiden. Daarmee kan een berekende depositiebijdrage dus niet met voldoende wetenschappelijke zekerheid worden toegekend aan een individueel bedrijf.

Niet op alle onderdelen

Het oordeel van Petersen is voor een zogeheten peerreview (herbeoordeling) voorgelegd aan een diverse groep wetenschappers uit de atmosfeerwetenschappen, rechtsgeleerdheid, wetenschapsfilosofie en ecologie. In deze groep is geen volledige overeenstemming op alle onderdelen van Petersens advies.

Wiersma schrijft daarover in de Kamerbrief. 'Dat inzichten uiteenlopen is inherent aan de wetenschap; er kan vrijwel nooit volledige consensus bereikt worden. De wetenschap adviseert en uiteindelijk moeten het beleid en de politiek een afweging maken. Dit betekent niet dat de rekenkundige ondergrens een beleidsmatige keuze is. Er is brede consensus dat de huidige ondergrens niet wetenschappelijk is onderbouwd en leidt tot schijnzekerheid. Ik vind dat een individuele ondernemer daar dan ook niet verantwoordelijk voor kan worden gehouden.'

De rekenkundige ondergrens van 1 mol per hectare per jaar die Petersen adviseert is wel wetenschappelijk onderbouwd, benadrukt Wiersma. 'En deze onderbouwing wordt blijkens de peerreview breder gedragen.'

Seinen op groen

Voor de minister staan nu 'alle seinen op groen' om over het verhogen van de rekenkundige ondergrens advies aan te vragen aan de Raad van State. Deze stap wordt gezet om ervoor te zorgen dat de onderbouwing ook juridisch houdbaar wordt.

'Dat is geen sinecure, want het moet wetenschappelijk en juridisch zo waterdicht mogelijk zijn. Bovendien kunnen we dit maar één keer doen. Na advies van de Raad van State wordt het besluit genomen om de rekenkundige ondergrens te verhogen. Dit kan naar verwachting over enkele maanden', schrijft Wiersma.

Donderdagmiddag vanaf circa 15 uur debatteert de Tweede Kamer over de stikstofaanpak van LVVN-minister Wiersma. De plenaire zaal is er tot 23 uur voor gereserveerd. U kunt het debat hieronder live volgen.