'Te veel fosfor en stikstof in helft van de sloten'

Samen met de waterschappen heeft Deltares gegevens tot en met 2023 over de nutriënten fosfor en stikstof in het water verzameld op 172 meetlocaties. De gekozen locaties liggen in waterlopen waar meststoffen uit de landbouw de grootste invloed hebben. Voor zowel stikstof als fosfor blijkt dat de gemeten concentraties op ongeveer de helft van de locaties te hoog zijn. In een ongunstig jaar voldoet slechts een kwart van de sloten en beken aan de milieueisen.

Het overschot aan stikstof en fosfor in het oppervlaktewater kan leiden tot giftige algenbloei, vissterfte en een afnemende biodiversiteit. Uit het onderzoek blijkt wel een langzame verbetering van de waterkwaliteit. Het gevoerde mestbeleid heeft dus effect, maar de dalende trends lijken in de meer recentere jaren af te zwakken. In een aantal wateren blijkt uit de trend dat de waterkwaliteit zelfs achteruitgaat. Op de helft van de locaties voldoen de concentraties nog niet aan de gestelde doelen.

Natte zomer

Deltares heeft op basis van de meetreeksen ook een aantal extra analyses uitgevoerd. Hieruit komt onder meer naar voren dat extreem natte condities in de zomer voor hogere nutriëntenconcentraties in oppervlaktewater in landbouwgebieden zorgen. Een ander opvallend resultaat was een versnelde opwarming van het water sinds ongeveer 2012. Warmer water is gevoeliger voor meststoffen, doordat er eerder algenbloei en zuurstofloosheid ontstaan. Waterkwaliteit moet dan ook onder alle weersomstandigheden aan de norm voldoen.

Watervervuiling door mest vanuit de landbouw moet structureel worden aangepakt, vindt de Unie van Waterschappen. Zij vraagt om regie van het Rijk op mestbeleid en om dit te verbinden met de aanpak om de doelstellingen van de Kaderrichtlijn Water te behalen. Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur moet dit jaar maatregelen opnemen in het achtste actieprogramma Nitraatrichtlijn om te voorkomen dat nutriënten in het water terechtkomen.