'Huisvesting op bedrijf biedt werknemers en werkgever voordelen'

Het is een zonnige herfstdag, begin november. Op verschillende percelen rondom de hoofdlocatie van Van den Elzen Plants in het Noord-Brabantse Erp zijn grote teams aan het werk. Op een perceel worden de bloemen van aardbeiplanten verwijderd, op een ander perceel worden de laatste aardbeiplanten gesorteerd. Daarna vindt de sortering binnen plaats. Vervolgens begint er weer een piekperiode van seizoenswerk.

'We zijn vanaf november richting kerst weer op volle sterkte, dan hebben we een minimale arbeidsbehoefte van duizend man', vertelt Maurice Deben, een van de directieleden van Van den Elzen Plants, terwijl we vanuit de percelen terugrijden naar de hoofdlocatie.

Grote aantallen

Het bedrijf kent in het jaar diverse arbeidspieken. 'We produceren in totaal zo'n 270 miljoen planten. Onze behoefte aan seizoenswerkers beweegt zich elk jaar tussen tweehonderd en duizend personen.' De bedrijfsorganisatie is ingericht op zulke grote aantallen. 'Wij groeien mee met onze klanten', verklaart Deben de huidige omvang van Van den Elzen Plants.

De ondernemer draait de hoofdlocatie op en rijdt tussen loodsen door naar de achterkant van het terrein. Daar staat de nieuwste investering: een huisvesting voor 292 seizoenswerkers. Het zijn gebouwen van twee verdiepingen. Aan de zuidkant hangt zonwering. Op diverse plekken hangen beveiligingscamera's en een automatische externe defibrillator is beschikbaar op het terrein.

Vijfsterrenhotel

Directielid Frank Coppens maakt een deur open met een pasje. Het lijkt wel een hotel. 'Voor sommige seizoenswerkers is dit een vijfsterrenhotel', zegt Coppens lachend als we de huisvesting binnenstappen. 'Omdat ze in hun land van herkomst iets anders gewend zijn.'

Het merendeel van de seizoenswerkers komt uit Polen, Roemenië en Bulgarije. '80 procent van hen komt ieder jaar bij ons terug', zegt Deben trots. 'Omdat ze het hier prettig vinden. Velen hebben in hun eigen land wel een baan, maar ze komen bijvoorbeeld een aantal weken graag bij ons werken om geld te verdienen. Een groot aantal doet dit al twintig jaar op deze manier.'

Individuele slaapruimte

Coppens legt uit dat voorzieningen in de huisvesting centraal zijn aangestuurd, zoals vloerverwarming op aardwarmte, luchtbehandeling en zonwering. Er zijn in totaal 148 studio's. Elke studio biedt woonruimte voor twee personen. Coppens opent een studio, wederom met een pasje. Hij is van alle gemakken voorzien, inclusief pannen, borden en bestek in keukenkastjes.

Naast een badkamer bevat elke studio twee bedden. 'Ik heb zelf nog proefgelegen, voordat we besloten welke bedden en matrassen er zouden komen.' De slaapkamer heeft opmerkelijk genoeg twee deuren. 'We zijn voorbereid op individuele slaapruimte', legt Coppens uit. 'Nu hoeft dat wettelijk nog niet, maar als het wel zou moeten, dan hoeven we alleen een wand tussen de twee bedden te plaatsen.'

Op elke verdieping is een aparte centrale ruimte met verschillende wasmachines. 'Die kan iedereen gewoon gebruiken. Ze hebben geen muntjes nodig om een was te draaien', vertelt Deben. 'Ze hoeven ook geen waspoeder te kopen. Daarvoor zorgen wij.'

Contact met thuisfront

Overal is wifi aanwezig. 'Zodat bewoners goed contact kunnen onderhouden met hun thuisfront.' Daarnaast hangen overal rookmelders en in de gang van elke verdieping meerdere brandblussers. 'Binnen mag je niet roken. We doen ook brandoefeningen.'

Daarnaast is er een centrale woonruimte, inclusief een biljarttafel, voor seizoenswerkers die behoefte hebben aan gezellig samenzijn. Bovendien is er een fitnessruimte. 'Daar wordt volop gebruik van gemaakt', weet Coppens. 'Ook al zou je dat niet verwachten, omdat ze overdag fysiek bezig zijn met de planten.'

Van den Elzen Plants heeft nog meer zaken geregeld voor de seizoenswerkers. Zo laat het bedrijf 's avonds een bus pendelen tussen de huisvesting en lokale supermarkten. Coppens: 'Veel seizoenswerkers hebben geen eigen auto. Ze stappen nu in de bus en kunnen boodschappen doen. Met supermarkten hebben we winkelmomenten afgesproken.'

Medische zorg

Er is ook toegang tot medische zorg geregeld. 'Met zo'n grote groep kan er natuurlijk van alles gebeuren, van een onschuldig griepje tot een hartstilstand', geeft Coppens als mogelijke voorbeelden.

Een extreem voorbeeld: 'Een vrouw stond overdag nog aan de lopende band te sorteren en 's avonds was ze bevallen van een baby. Ze wist niet eens dat ze zwanger was.' Deben: 'We vinden het vanzelfsprekend om als werkgever zaken voor al onze medewerkers te regelen. Zonder seizoenswerkers kan ons bedrijf gewoonweg niet bestaan.'

Zelfstandig of all-inclusive

De huisvesting op de hoofdlocatie is niet de enige van Van den Elzen Plants. In de regio beschikt het bedrijf over meerdere, eigen huisvestingslocaties. Daar kunnen in totaal ongeveer 850 seizoenswerkers verblijven. Ze kunnen kiezen uit twee huisvestingsconcepten: zelfstandig zoals in een studio of all-inclusive. Bij dit laatste hoort naast een eigen slaapkamer, een kok die de seizoenswerkers centraal voorziet van warme maaltijden en broodmaaltijden. 'Ons all-inconcept werkt goed voor jonge mensen.'

Tussen de huisvestingsgebouwen op de hoofdlocatie is gazon aangelegd. Bomen en struiken worden nog aangeplant. De tuin bevat overkappingen waaronder bewoners kunnen vertoeven en ze kunnen in hun vrije tijd bedrijfsfietsen meenemen. De huisvestingskosten worden met het loon verrekend. 'Wij nemen verantwoordelijkheid voor het totaalpakket met seizoenswerkers', stelt Coppens.

Van den Elzen Plants werft al het personeel zelf. Dat gebeurt in zowel Nederland als Polen, waar de meeste seizoenswerkers vandaan komen. Daarnaast heeft het bedrijf zo'n tachtig vaste medewerkers in dienst, bijvoorbeeld als teeltspecialisten en supervisors. Ongeveer de helft is Nederlands, de andere helft is Pools.

Carrière bieden

'Medewerkers die boven het maaiveld uitsteken, proberen we op ons bedrijf een carrière te bieden', legt Coppens uit. 'Elk seizoen vallen meerdere medewerkers op. Ze laten bijvoorbeeld zien dat ze overzicht hebben, dat ze kunnen organiseren en anderen kunnen aansturen.' Het bedrijf kan vacatures vrij goed invullen. Deben: 'Hoofdzakelijk jonge mensen melden zich vanzelf bij ons. Ze vinden het leuk om hier te komen werken.'

Jaarlijks een paar honderd miljoen planten telen, bijna duizend man aan het werk en het merendeel ook nog eens huisvesten op eigen locaties. Deze grote aantallen zijn zo gegroeid om klanten in heel Europa en daarbuiten te kunnen voorzien van plantmateriaal. Uiteindelijk is al het plantmateriaal bedoeld voor de teelt van aardbeien, frambozen, bramen, blauwe bessen en asperges.

Huren kost veel geregel

Voorheen werden de benodigde huisvestingslocaties gehuurd door de twee voorlopers van Van den Elzen Plants die in 2022 fuseerden: Van den Elzen Plantenkwekerij en Het Broek Softfruit. Het huren kostte veel geregel, maar het lukte doorgaans wel.

In het fusiejaar brak de oorlog in Oekraïne uit. 'We raakten ineens huisvesting voor 150 man kwijt. De locatie werd net voor onze arbeidspiek in april opgeëist voor de opvang van vluchtelingen', blikt Coppens terug.

Zoveel werk te doen, klanten te beleveren, maar een grote groep seizoenswerkers niet kunnen huisvesten. Dat risico wilde Van den Elzen Plants niet meer lopen. 'De knop ging toen bij ons echt om: we moesten huisvesting op ons bedrijf hebben. Dat is een bewezen concept in de sector. Het biedt zowel de werknemer als werkgever voordelen', concludeert Deben.

Omgevingsdialoog

Het huisvestingsplan werd eerst voorgelegd aan buurtbewoners en gemeente Meierijstad, waaronder Erp valt. Een omgevingsdialoog is wettelijk verplicht. Het plan leidde tot kritische vragen, maar tot begripvolle reacties en uiteindelijk toestemming.

Iedereen in de omgeving van een huisvestingslocatie van Van den Elzen Plants ontvangt een geplastificeerde contactkaart. Hierop staan contactgegevens om te bellen, voor het geval er iets zou gebeuren met de seizoenswerkers. 'We hoeven nooit te bellen. Hier gebeurt nooit iets', zeiden omwonenden zelf tegen onze burgemeester Kees van Rooij tijdens de opening van onze nieuwbouw eind augustus', vertelt Deben. 'Mooier kun je het niet hebben. Dan doen we het goed.'