Stamboek sterk door grote achterban

Achtergrond Melkvee Mirthe Rolink, Pieter Stokkermans 13 nov 2024 om 06:30uur

Het stamboek van coöperatie CRV, dat dit jaar 150 jaar bestaat, heeft zich kunnen ontwikkelen tot een belangrijke kennispartner in de Nederlandse fokkerij. Leden-melkveehouders spelen daarbij een grote rol. Niet alleen bij het fokdoel bepalen, maar ook door het aanleveren van data, waarmee op dit fokdoel kan worden gestuurd.

Een belangrijke basis voor de huidige werking van het stamboek werd in 1974 gelegd, toen de Europese wetgeving rond stamboeken van kracht werd. Volgens stamboekmanager Jos Buiting van CRV is die gebaseerd op de hele Europese Unie. 'Het gaat om vrij verkeer van personen, goederen en diensten en voedselzekerheid. Het leidde tot wetgeving rond de stamboekerkenning.'

Die erkenning is er in alle landen. 'De stamboeken erkennen elkaars raszuivere dieren. De kruislingen komen niet in de hoofdsectie en daar mag je dan ook geen exportcertificaat, tegenwoordig een zoötechnisch certificaat, voor maken', zegt Buiting.

'Als wij een exportcertificaat bij een Holstein-koe toevoegen, dan moet het Holstein-stamboek in bijvoorbeeld Italië die koe accepteren. Wanneer je een kruisling een certificaat meegeeft, zit er mogelijk een ras in waar het ontvangende stamboek niets over weet. Veel stamboeken doen één enkel ras', legt de stamboekmanager uit.

De kosten voor het registreren van een kalf zijn met 64 cent laag

Jos Buiting, stamboekmanager bij CRV

Ieder ras welkom

Bij CRV is ieder ras welkom voor een registratie. 'We maken gewoon een nieuwe rascode aan', stelt Buiting. Voor rassen die weinig voorkomen, wordt niet altijd een stamboekerkenning aangevraagd, want dat geeft veel papieren rompslomp. Coöperatie CRV heeft stamboekerkenning ontvangen van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland voor 21 rassen in Nederland.

Hoewel een registratie bij een stamboek niet verplicht is, denkt de stamboekmanager dat 95 tot 97 procent van de runderen in Nederland in het stamboek is geregistreerd. Dat heeft voordelen. Zo legt het stamboek alle inseminatiegegevens vast als basis. Die gegevens worden dagelijks door de inseminatiebedrijven aangeleverd zonder dat de veehouder er werk mee heeft.

De registratie door CRV is in grote mate geautomatiseerd. Buiting is hier trots op. 'Ik durf wel te stellen dat we de meest efficiënte opzet ter wereld hebben. De kosten voor het registreren van een kalf zijn met 64 cent laag, zeker vergeleken met andere landen. Ook is er een goede koppeling met Identificatie en Registratie (I&R). Een melkveehouder meldt het kalf en we hebben de afstammingsgegevens er al bij.'

Fokdoel bepalen

Veel melkveehouders zijn lid van de coöperatie. Dit, of een vereniging met leden, is Europees verplicht. De voorgangers van CRV waren al voor die verplichting coöperatief. De leden moeten ook het fokdoel voor hun ras bepalen.

Daarom is een hoge deelname aan een stamboek van groot belang. 'In bijvoorbeeld Nieuw-Zeeland en Mexico is pakweg 5 procent van de Holstein-populatie geregistreerd in een stamboek. Alleen topfokkers van showbedrijven doen hieraan mee. Dan krijg je een ander fokdoel', stelt de stamboekmanager.

Groot draagvlak

Het grote draagvlak betekent niet alleen een breedgedragen discussie over het fokdoel, maar ook veel data, doordat zoveel veehouders gegevens delen.

Dit kan bijdragen om het gewenste fokdoel te verwezenlijken, zegt Buiting. 'In 2016 kwam de klauwgezondheid als belangrijk punt uit de fokdoeldiscussie. Toen hebben we met behulp van klauwbekappers via de app DigiKlauw gegevens verzameld waarmee we een fokwaarde voor klauwgezondheid maakten.'

Daarna is die fokwaarde geïntegreerd in de totaalindex NVI. 'Boeren gebruiken over het algemeen de top 10 tot top 50 van de stierenlijst. Dat heeft het grootste effect op de verandering in de populatie. Dat geldt ook voor populaire onderdelen als voerefficiëntie en levensduur', zegt de stamboekmanager.