‘Bomen en planten telen in veenvrije potgrond moet je echt leren’

Het Boskoopse mag gerust uniek genoemd worden. In het traditionele teeltgebied reiken de kenmerkende lange, smalle percelen die worden gescheiden door brede sloten nog altijd tot in het centrum van het dorp. Op veel kwekerijen wordt een breed assortiment tuinplanten en kleine boompjes geteeld. De laatste jaren hebben echter veel toekomstgerichte ondernemers gekozen voor specialisatie en schaalvergroting. Dat heeft ook zijn uitwerking op de inrichting van het gebied.

Streng Growers is een voorbeeld van die ontwikkeling. De kwekerij, die wordt gerund door het echtpaar Ronald Streng en Sandra Steenwijk, wist uit te breiden door enkele aangrenzende percelen op te kopen en samen te voegen na het dempen van de sloten. Deze herstructurering pasten de ondernemers eerst toe op de hoofdlocatie en twee jaar geleden ook op een andere plek, verderop aan dezelfde weg. Daar werden drie oude kwekerijen samengevoegd.

Op de nieuwe vestiging is een kas gebouwd van 1 hectare en de rest ingericht als pot- en containerveld. Hier richt de kwekerij zich vooral op de teelt van gaultheria. Met dit typische kerstproduct heeft Streng Growers haar seizoen opgerekt, want voor de hoofdteelt fruit- en klimplanten ligt het zwaartepunt van de afzet op het voorjaar. De afgelopen twee jaar is het assortiment verder uitgebreid met diverse tuinplanten voor de zomer en herfst. Typische herfstplanten zijn onder meer herfstaster, sedum en symphoricarpos.

'Het is voor ons nieuw'

'Momenteel zijn we druk met het afleveren van herfstplanten en vanaf oktober barst het los met onze winterproducten. Het is voor ons nieuw om meer producten aan te bieden in verschillende perioden van het jaar', vertelt Tom Brand van Streng Growers.

De wintermarkt bestaat vooral uit gaultheria (een groenblijvende plant met rode besjes) en diverse maten Picea glauca conica december (een dwergvorm van witte spar, ook wel tafelkerstboom genoemd). 'We leveren de planten niet alleen los, maar ook in allerlei conceptverpakkingen in kerstsfeer, zoals bijzondere potjes. De decoraties maken we zelf.'

Brand is twee jaar geleden bij Streng Growers gestart als verkoper en mede-ondernemer. Sindsdien liet hij zich gelden met zijn ideeën over concepten en marketing. 'We hebben een jong team en het leuke is dat iedereen hier op kantoor heeft meegedacht over de uitwerking van de concepten', geeft hij aan. 'We hebben ingezet op plantconcepten per seizoen, waarbij we ook visuele tuinplanten toevoegen om het hele jaar door handel te hebben.'

Concept voor elk seizoen

Tijdens de Plantarium, eind augustus in Boskoop, presenteerde de kwekerij haar assortiment voor het eerst volgens het vierseizoenenconcept. Plantarium is de opening van het herfsttuinseizoen en trekt handelaren, kwekers en hoveniers uit heel Europa. Streng Growers trok op de beursvloer veel aandacht met de presentatie in kleurrijke displays, getiteld Colourful spring, Colourful summer, Colourful autumn en Colourful winter.

'Hiermee maken we onze klanten in één oogopslag duidelijk wat wij allemaal te bieden hebben. Onze klanten lopen uiteen van marktkoopman tot grote retailers, bouwmarkten en tuincentrumketens. Bij ons kan een klant bestellen vanaf één tray tot het hele pakket. Wij pakken alles aan', vertelt Brand.

De presentatie pakte goed uit, vervolgt hij enthousiast. 'Het was een eyeopener. We kregen veel positieve reacties van de beursbezoekers en voor ons werkte het ook goed om ons verhaal te kunnen doen.'

In de beursstand van Streng Growers zagen bezoekers ook een bord hangen met de tekst '100 procent peatfree'. De kwekerij zoekt namelijk op diverse manieren naar vernieuwing en verduurzaming en stapte dit voorjaar over naar veenvrije teelt van de grootste productgroep fruit- en klimplanten. Ook in de andere productgroepen kweken de Boskopers veel cultivars al veenvrij. Een ander deel zit nog in de testfase, maar is bijna praktijkrijp.

'In onze zoektocht naar verduurzaming hebben wij vorig jaar onze voetafdruk laten doorrekenen. Daaruit werd duidelijk dat veen hier een hoge bijdrage aan levert. We waren gelukkig al een paar jaar aan het testen met veenvrije potgrond', aldus Brand.

Het toepassen van veen in potgronden wordt steeds meer een issue in de tuinbouw. Bij de oogst van veen uit de natuur komt de CO2 vrij die al duizenden jaren is opgeslagen in veenmoerassen. Deze oxideert in korte tijd vanuit de potgrond.

Duurzamere substraten

Samen met enkele potgrondleveranciers ging Streng Growers op zoek naar een mengsel dat duurzamer is en waar goed in valt te telen. 'We hebben testen gedaan met substraten die duurzamer zijn dan veen. Dat geldt overigens niet voor elke veenvervanger. Kokos bijvoorbeeld is niet per se duurzamer.'

De kweker teelt nu op potgrondmengsels met onder meer compost uit reststromen. Brand: 'Daarin zoeken we met onze leveranciers nog altijd verder. Wellicht zijn er lokale reststromen beschikbaar, zoals teeltresten van andere kwekers of boeren.'

Het is puzzelen om per productgroep tot het meest optimale potgrondmengsel te komen met de juiste structuur en vochthuishouding, legt hij uit. 'We kijken daarbij naar de eigenschappen groeikwaliteit en de capaciteit om vocht vast te houden. Ook na de teelt moet een plant tijdens het verblijf in de keten nog voldoende vocht hebben om voedingsstoffen te kunnen opnemen.' Om uitdrogen te voorkomen, heeft de kweker extra bestanddelen laten toevoegen aan het mengsel.

Inmiddels heeft Streng Growers voldoende ervaring opgedaan met telen op veenvrije substraten. Brand: 'Dat is echt anders en dit moet je ook leren. Een groot verschil is het gewicht. Wij konden altijd aan het gewicht van de pot voelen of deze nog genoeg water bevatte. Maar de meeste veenvrije potgronden zijn zwaarder, dus daar moet je opnieuw gevoel bij krijgen. Even voelen is niet genoeg.' Dit verschil heeft ook gevolgen voor de afstemming van de bemestingsgift en de oppotmachines, voegt hij eraan toe.

Elektrische heftrucks

De jonge ondernemers kijken ook naar andere vormen van verduurzaming. Brand: 'We hebben sinds dit jaar alleen elektrische heftrucks en hebben het dak van de verwerkingsruimtes vol zonnepanelen liggen. Verder automatiseren we steeds meer werk en zorgen we voor prettige arbeidsomstandigheden. Zo zorgen we voor een goede stahoogte aan de verwerkingslijnen. Goed personeelsbeleid is ook een vorm van duurzaamheid, vinden wij.'

De Boskoopse boomteelt is veelal een spel van binnen en buiten. Dat is bij Streng Growers niet anders. 'Het wisselt per product of het binnen of buiten wordt opgekweekt. De gaultheria's worden na het oppotten in de kas opgekweekt en na een aantal maanden buiten afgehard. We leveren dus altijd een 'hard' product af, want het zijn immers ook buitenplanten', verklaart Brand.

Bij de fruit- en klimplanten gebruikt de kweker vooral de potmaten P15 en P21, bij de kerstproducten loopt het uiteen van P9 (9 centimeter doorsnede) tot en met 23.

Door de kas naar de verwerkingsruimte

De Gaultheria's en Picea's voor de aankomende kerstafzet worden de komende tijd veelvuldig vanaf het pot- en containerveld door de kas naar de verwerkingsruimte gereden. 'Daar worden ze van etiketten voorzien en gerangschikt per order.'

De kas is ingericht met een lichte verwarmingscapaciteit, die bestaat uit 'heteluchtkanonnen' waarmee de kas vorstvrij gehouden wordt. 'Om zo zuinig mogelijk te stoken, hebben we ook een schermdoek en 's winters voorzien we de zijgevels van dubbele folie', vertelt Brand.

Het geven van water gebeurt bovenlangs via een sproeileiding die bovenin elke kap hangt. Op de bodem van de kas ligt hetzelfde doek als op de pot- en containervelden buiten. 'Het overtollige irrigatiewater wordt via drainagebuizen opgevangen en gescheiden van condenswater. Dit mogen we op de containervelden hergebruiken, maar niet lozen op buitenwater', verklaart Brand. Dit is conform de status van 'nullozer' die boomkwekers en andere telers met ondersteund glas hebben binnen de Zuiveringsplicht.

Het snelgroeiende Streng Growers heeft niet meer genoeg aan de uitbreiding die twee jaar geleden is gerealiseerd. 'Omdat we veel pionieren met nieuwe producten en concepten groeit ons marktaandeel. Maar we wachten eerst tot die afzet stabiel is. Tot dan zoeken we extra productiecapaciteit in huurlocaties.'