Voor elke toepassing de meest geschikte populier

'Hier staan in een demobos 45 cultivars bij elkaar', vertelt Jan Hendrickx, terwijl hij tussen de vijfjarige bomen rondloopt en wijst op specifieke eigenschappen. 'Dat zijn 32 soorten onder naam met de cultivar Koster als een van de standaarden en voor de rest ook nieuwe selecties die wij voor een deel zelf hebben veredeld.'

Het bos met verschillende soorten populieren is vijf jaar geleden aangeplant en was donderdag een van de objecten die konden worden bezocht tijdens de demodag Boomteelt van Delphy bij Kwekerij Hendrickx in Moerstraten. Jan Hendrickx is de vader van Pieter Hendrickx, de directeur van de Brabantse boomkwekerij. Hendrickx senior is bekend als populierenspecialist. Hij test de verschillende cultivars op meerdere locaties in Nederland en ook in België.

'Wij willen vooral bekijken op welke grondsoorten de bomen het best groeien en ook wat verder omstandigheden zijn die invloed hebben op de ontwikkeling', zegt de boomkweker. In de veredeling let Hendrickx op de groeiverschillen per grondsoort. Hij meet daarvoor de stamomtrek om een indruk te krijgen van de houtproductie. Verder zijn de optimale groeiomstandigheden van belang. Behalve naar ziektegevoeligheid en de mate van windbestendigheid wordt daarbij ook gekeken naar de winterhardheid van de selecties.

Voorkeur voor mannelijke klonen

De Canadese populier Polargo noemt Hendrickx als voorbeeld van een nieuwe selectie die het goed doet op wat zwaardere grond. 'Deze kloon kan goed tegen de wind en lijkt dus geschikt voor aanplant op dijken in Zeeland. De gevoeligheid voor roest kan een nadeel zijn. Verder is dit een vrouwelijke kloon. Dat geeft meer overlast van pluizen. Meestal gaat in openbaar groen daarom de voorkeur uit naar mannelijke klonen.'

Van de in Nederland verkochte populieren wordt volgens de kweker de helft gebruikt voor houtproductie en de andere helft voor aanplant in openbaar groen of langs wegen en watergangen. Een zelf veredelde kloon 'Spreeuwenburg' is vernoemd naar de locatie van de kwekerij in Moerstraten. 'Dit is ook een Canadese populier, die het hier goed doet op de wat droge zandgrond.'

Hendrickx stelt dat het voor het rendement van de houtproductie veel uitmaakt of een bosperceel na twintig jaar kaprijp is of al vijf of zes jaar eerder. Op percelen voor productiehout staan vaak tweehonderd bomen per hectare, die tot 6 meter hoogte worden opgesnoeid. Het is voor de verwerking van het hout van belang dat de stammen mooi recht groeien. Ook dat is een eigenschap waarop de cultivar wordt beoordeeld.

250 kuub stamhout

In zijn globale saldoberekening voor bospercelen gaat Hendrickx uit van kosten voor plantmateriaal en de aanplant zelf van zo'n 2.800 euro per hectare. Na vijftien tot twintig jaar produceren de populieren bij een goede groei en ontwikkeling zo'n 250 kuub aan stamhout en 100 kuub aan hout van takken voor de biomassaverwerking. Stamhout levert 50 tot 60 euro op per kuub en voor biomassa wordt circa 35 euro per kuub betaald.

'Het is nog te hopen dat de carbon credits voor het vastleggen van CO2 wat gaan opleveren in de toekomst. Dat kan de aanplant van percelen met populieren voor de houtproductie nog een stuk lucratiever maken', verklaart de populierenspecialist.