'Deze manier van voedsel produceren spreekt mij aan'

Eerst zat Verbeek (38) vooral op kantoor te bellen. Nu is zijn werk afwisselender en uitdagender. 'Ik loop tussen de kippen, rij op de trekker, ontvang bezoekers en ben druk met de eierafzet', zegt de ondernemer. Sinds november vorig jaar is Verbeek biologisch pluimveehouder in het Brabantse Zeeland en nu in omschakeling naar biologisch-dynamisch.

Tot vorig jaar was hij pakstationhouder in het Brabantse Uden. Pakstation De Grote Kamp van de familie Verbeek verwerkt alle eieren van de zes biologisch-dynamische legpluimveehouders in Nederland en die van biologische pluimveehouders. Tot 2019 werkte Verbeek ook met gangbare eieren.

Samenwerken

'Van oorsprong zijn we een pakstation in de gangbare pluimveehouderij. In 2010 zijn we gaan samenwerken met Wim en Bep Vredevoogd, die destijds pakstation De Grote Kamp in het Gelderse Drempt runden. Zij hadden geen opvolger en vroegen of wij samen verder zouden willen', vertelt de ondernemer.

Tot op het moment dat hij Wim Vredevoogd leerde kennen, wist Verbeek niets van de biologisch-dynamische pluimveehouderij. 'Het bleek een wereld te zijn waarin ik mij prima thuis voel. Belangrijk in de biodynamische sector is het streven om kringlopen te sluiten. Kippen leven zoveel mogelijk in een natuurlijke omgeving, samen met hanen, aangeplante uitlopen, veel ruimte en daglicht en zandbaden', legt de pluimveehouder uit.

Biologisch-dynamische pluimveehouders telen minimaal de helft van het benodigde voer zelf en de mest van de kippen gaat terug naar het land. Zo sluiten zij de kringlopen. Verbeek: 'Het is een manier van voedsel produceren die mij aanspreekt en goed is uit te leggen aan consumenten; dat biodynamische eieren een hogere kostprijs hebben dan eieren uit de gangbare pluimveehouderij. Als je eerlijk alles doorrekent, klopt het. Biologisch-dynamisch produceren onder het Demeter-keurmerk is goed voor mens, dier en wereld.'

Afzet

De biologisch-dynamische eieren van Verbeek worden voornamelijk afgezet richting natuurvoedingswinkels en speciaalzaken in Nederland, België en Duitsland.

Pakstation De Grote Kamp vormt samen met de zes biologisch-dynamische legpluimveebedrijven in Nederland een collectief dat de producten van deze ondernemers verkoopt onder het merk GroenGilde of onder het eigen merk van de afnemers. Daarbij gaat het vooral om eieren, al wordt ook het vlees van uitgelegde hennen en het vlees van broederhanen (de haantjes die tegelijk met toekomstige leghennen uit het ei komen) zo verkocht.

Oplossing eendagshaantjes

Terwijl de gangbare legpluimveehouderij in Nederland nog altijd worstelt met het vraagstuk op welke manier men het best kan voorkomen dat eendagshaantjes moeten worden gedood, heeft de biologisch-dynamische sector dat al sinds 2020 geregeld.

'Al jaren kregen we vanuit consumenten vragen over wat er met die haantjes gebeurt. Ook wij als biodynamische pluimveehouders hadden daar niet echt een antwoord op. Dat moest anders', vertelt Verbeek. In 2018 begonnen de biodynamische ondernemers daarom met het afmesten van broederhaantjes. Sinds 2020 wordt voor iedere hen die wordt geboren, de haan grootgebracht. 'Overigens zijn hanen voor biologisch-dynamische pluimveehouders niet helemaal onbekend. We hebben te maken met de verplichting om per vijftig hennen één haan in de stal te hebben voor de hele ronde', voegt de ondernemer toe.

Pakstation De Grote Kamp werkt samen met afnemers en slagerijen voor de afzet voor het vlees van de haantjes. 'Deels gaan ze weg als braadhaan. Een ander deel van het hanenvlees komt terecht in verwerkte producten als haanburgers, grillworst en gehakt, die de slagerij van onze afnemers weer verkoopt aan de natuurvoedingswinkels', zegt de Brabantse ondernemer.

Zowel de biologisch-dynamische eieren als de vleesproducten zijn voorzien van hetzelfde broederhaanlogo. 'Op die manier kunnen consumenten direct de link leggen in de winkel tussen de eieren en de vleesproducten', voegt Verbeek daaraan toe.

Vlees levert niet genoeg op

Desondanks is de financiële opbrengst van de broederhaantjes niet groot genoeg om de kosten van het afmesten te dekken. Dit wordt opgelost door de prijs van de eieren met enkele centen te verhogen. 'Ook hier geldt dat het goed uit te leggen valt', vindt Verbeek. 'Ook aan de consumenten die wel eieren eten, maar geen vlees. En dat is binnen onze doelgroep best een grote groep. Onze klanten snappen goed dat eierconsumptie onmogelijk is zonder enige vleesproductie. Er zijn zelf consumenten die om deze reden weer zijn begonnen met het eten van vlees.'

Toen de ondernemer vorig jaar de kans kreeg om een pluimveebedrijf te pachten, greep hij die met beide handen aan. 'Door zelf ook biologisch-dynamisch legpluimveehouder te worden, ben ik ineens in een veel groter deel van de keten actief. Dat spreekt mij aan. Ik kan nu het hele plaatje laten zien, aan onze afnemers en aan consumenten.'

Bruine en witte kippen

Voordat Verbeek zijn eerste hennen kon opzetten, moest er nog veel gebeuren. 'Voorheen zaten op deze locatie scharrelkippen zonder uitloop. Ik heb de twee stallen geschikt gemaakt voor de biologisch-dynamische hennen. Een stal met bruine kippen en een stal met witte kippen', zegt hij.

Om de stallen heen heeft de ondernemer uit Zeeland een ruime uitloop (minstens 4 vierkante meter uitloop per hen is verplicht) gerealiseerd. Die uitloop heeft hij vervolgens ingeplant met meer dan tweeduizend bomen en struiken.

De eerste twee koppels hennen zijn nu bijna negen maanden aan de leg. Verbeek is tevreden over hoe het gaat. 'De productie is goed en de hennen kunnen goed uit de voeten met de stal en maken volop gebruik van de uitloop', vertelt de pluimveehouder voor wie al het werk in en rondom de stal nieuw was. Met de hulp van een vaste medewerker voert hij de dagelijkse werkzaamheden uit.

Voedergewassen

Ook nieuw voor Verbeek is de teelt van voedergewassen op 25 hectare, waarvan het grootste deel nabij de stallen ligt. Hij teelt mais en daarnaast vooral granen in mengteelt, onder meer gerst met erwten en tarwe met veldbonen. Dit jaar heeft hij ook geëxperimenteerd met strokenteelt; hij verbouwde verschillende gewassen naast elkaar op stroken van 9 meter breed. Verbeek: 'Het idee is om daarmee de biodiversiteit te bevorderen en de ziektedruk te verminderen.'

De meeste werkzaamheden op het land doet de nu nog biologisch pluimveehouder in eigen beheer. Hij investeerde in diverse machines voor grondbewerking, zaaien en onkruidbestrijding. 'Teeltwerkzaamheden doen we grotendeels zelf. Mest uitrijden, ploegen en oogsten besteden we uit aan de loonwerker.'

Over de resultaten van de akkerbouw is de ondernemer matig tevreden. 'Hier valt voor mij nog veel te leren. Een van de uitdagingen is de combinatie van al het werk. Akkerbouw is rennen of stilstaan. Zeker gezien het natte seizoen dit jaar valt dit lastig te plannen en daardoor is het soms moeilijk te combineren met andere werkzaamheden', zegt Verbeek.

Ruimte op markt

Verbeek is optimistisch over de toekomst. Hij ziet groeimogelijkheden voor de markt van Demeter-eieren. 'Het aandeel bewuste consumenten groeit. Retailbedrijven raken steeds meer vertrouwd met biologisch. Dat schept ruimte voor biologisch-dynamisch, dat net even een stapje verder gaat. In Duitsland zie ik dat steeds meer reguliere supermarkten hun assortiment uitbreiden met biodynamische producten. Ook vanuit Nederland begint die vraag te komen.'

Ook op zijn eigen pluimveebedrijf ziet de Brabantse ondernemer nog volop kansen. 'Niet om meer dieren te houden, maar wel om het beter te doen. Zo denk ik erover na om in de toekomst mijn eigen hennen op te fokken. Dan kan ik zowel de hennen als hanen vanaf de eerste dag op hetzelfde bedrijf houden. Ik moet dan wel de nodige aanpassingen doen, dus dat is vooralsnog toekomstmuziek.'