Onzekerheid doet biologische pluimveehouders wankelen

Het pluimveebedrijf De Utrin (Fries voor 'de uitloop') van Evert Bakker en Lisa van der Goot in It Heidenskip telt ruim 11.000 biologische leghennen. Daarnaast hebben ze een hoveniersbedrijf. Bakker had het hoveniersbedrijf al, toen zijn oom en tante hem vroegen om in de zomer van 2016 op hun bedrijf te passen. Zelf gingen ze zich oriënteren op een toekomst in Canada. Eind december van datzelfde jaar emigreerden ze en nam de jonge Bakker het pluimveebedrijf over.

Al snel bleek dat de combinatie met het hoveniersbedrijf niet vol te houden was. 'Mijn vader heeft daarom zijn baan opgezegd en is nu hier een paar dagen in de week aan het werk. Hij is vooral van de dieren en het onderhoud, ik meer van de cijfers en het erf', zegt Bakker.

Daarnaast draait nu ook Van der Goot mee in het bedrijf. Zij doet onder meer de boekhouding en springt bij als het nodig is. Bakker zelf is vier dagen in de week op pad als hovenier. 'Op vrijdag ben ik thuis en dan plannen we veel afspraken, bijvoorbeeld met de voerleverancier om de cijfers te bespreken.'

Volslagen nieuw

De pluimveesector was volslagen nieuw voor de jonge ondernemers. 'We hebben veel hulp gehad van de voerleverancier, de veearts en de leverancier van de hennen die hier al kwamen. Vooral de cijfers interesseren me en ik zit er strak op. Dat moet ook, want anders houd je niets over', zegt Bakker. Het huidige koppel leghennen kwam eind januari op het bedrijf en is nu volop in productie. 'Ze zitten tegen de piek aan. Dat moet je dan zo lang mogelijk zien vol te houden.'

De technische resultaten zijn goed, maar dat gaat niet op voor de financiële kant. De kostprijs voor hun biologische eieren is sterk gestegen, maar dat zien de ondernemers niet terug in de opbrengstprijs. De eieren worden afgezet via de afzetcoöperatie Biomeerwaarde Ei. 'Samen sta je sterker en heb je meer grip op de markt, vinden wij.'

Inflatie

De markt voor biologische eieren is nu slecht, legt Bakker uit. 'Door de inflatie is de prijs van biologische eieren in de supermarkt sterk gestegen, maar daar merken wij nog niets van. Sterker nog: door de hoge prijs van de biologische eieren lopen de klanten weg en daalt de vraag. De prijs die wij ontvangen, is 16,4 cent, terwijl de eieren voor 40 tot 50 cent in de supermarkt liggen. De gangbare eieren op de vrije markt brengen al meer dan 15 cent op.'

De prijs die de Friese pluimveehouders voor hun eieren ontvangen, loopt niet in de pas met de hogere kosten. 'In de beginjaren betaalden we 45 tot 48 euro per 100 kilo voer, nu 70 euro', rekent Van der Goot voor. 'En dat terwijl de eierprijs vrijwel gelijk is gebleven.' De mestafzet gaat wel goed. 'In Duitsland is veel vraag naar biologische mest. Dat levert ons nu geld op.'

Soms vragen de jonge ondernemers zich weleens af of ze er goed aan hebben gedaan om het bedrijf over te nemen. 'Als we het hoveniersbedrijf niet hadden, dan weet ik niet of we het hadden gered. Vooral in het begin waren de financieringslasten hoog. Maar we genieten wel van ons bedrijf, vooral als de kippen weer buiten mogen lopen. We zijn niet voor niets biologisch. Dan krijg je ook de waardering die het werk mooi maakt.'

De afgelopen jaren hebben de ondernemers vooral gewerkt voor de aflossing. Nu is het tijd om vooruit te kijken en te investeren. 'Volgens de nieuwe bioverordening die waarschijnlijk in 2025 ingaat, mag je de overdekte uitloop niet meer meetellen als leefoppervlak. Dat houdt in dat we met de huidige gebouwen met overdekte uitloop moeten krimpen tot 8.500 hennen. We hebben daarom plannen gemaakt om een nieuwe stal te bouwen en te groeien tot 14.000 leghennen', zegt Bakker. 'Maar alles is onzeker. De bouwkosten zijn enorm gestegen. Bovendien zitten we hier vlak bij de Fluessen.'

Dit Natura 2000-gebied viel al onder de Vogel- en Habitatrichtlijn, maar door het veegbesluit van stikstofminister Christianne van der Wal ligt er nu ook een stikstofgevoelig stukje veenmosrietland op enkele kilometers afstand.

Het is misschien de laatste druppel voor het jonge stel. 'Ik denk niet dat die stal er komt. Als ze ons willen uitkopen, dan bieden ze maar', zegt Bakker. 'Het hovenierswerk levert meer op, ook wat betreft voldoening. Als hovenier maak je een tuin netjes en daar krijg je waardering voor. Als boer word je soms als crimineel gezien. Niet door iedereen overigens. Als ik mijn tuinklanten vertel dat ik ook biologisch pluimveehouder ben, zijn ze positief. Maar daar kopen we helaas niet zoveel voor.'