Niet Chemours maar regenwormen bron PFAS in eieren hobbykippen Zuid-Holland

Dat concludeert advies- en ingenieursorganisatie Arcadis na onderzoek, uitgevoerd in opdracht van de gemeenten Dordrecht, Molenlanden, Papendrecht en Sliedrecht. In kippeneieren uit de regio Zuid-Holland Zuid is vooral PFOS aangetroffen, een stof die onder de verzamelnaam PFAS valt, maar voor zover bekend nooit is gebruikt door chemiebedrijf Chemours en voorganger DuPont.

De GGD en het RIVM adviseerden eind vorig jaar om uit voorzorg geen eieren te eten van hobbykippen uit deze regio. Dat advies geldt nog steeds. Eieren uit de supermarkt kunnen volgens experts wel veilig worden gegeten, omdat ze worden gecontroleerd voordat ze in de winkel terechtkomen. Dat geldt niet voor de eieren van kippen die door mensen op kleine schaal in de tuin of op het erf worden gehouden.

Arcadis heeft onderzocht wat de mogelijke oorzaken zijn van de hoge concentraties PFOS. De onderzoekers keken onder meer naar diverse soorten voer, het water, de grond, bodembedekking, vitaminen en medicijnen, maar vonden hierin geen verklaring. Tijdens het onderzoek kwamen ook regenwormen in beeld.

Ophoping van stoffen in regenwormen

'Een van de kippenhouders zei: 'Ik spit regelmatig de grond om, zodat de kippen lekker wormen kunnen eten.' Zo zijn we op dit spoor gezet', aldus een van de Arcadis-onderzoekers. Metingen bij tientallen regenwormen wezen uit dat sprake is van bioaccumulatie: ophoping van chemische stoffen in een organisme. Wormen eten van alles op wat ze in de grond vinden. Zelf worden ze weer opgegeten door scharrelende kippen. De gemeten hoeveelheden in de wormen kunnen het grootste deel van de schadelijke stoffen in de eieren verklaren, aldus de betrokken partijen.

'PFOS zit in heel Nederland in lage gehaltes in de grond, maar dat kon de hoge concentraties in de eieren niet verklaren. De regenwormen bevatten echter dusdanige concentraties dat wel sprake is van een duidelijk verband', stelt Arcadis. 'Maar we weten niet of dit de enige oorzaak is. Mogelijk zijn er meer bronnen.' Het RIVM, dat eerder al onderzoek deed naar de eieren die worden gelegd door kippen uit de buurt van Chemours, voert nu een landelijk onderzoek uit.