Bij vernieuwd EKO NL is de boer tegenwoordig het vertrekpunt

Er waren meerdere aanleidingen om het biologische keurmerk te herzien, zegt directeur Bavo van den Idsert van stichting EKO-keurmerk. Ten eerste was het de wens van de aangesloten agrariërs, die sinds een herstructurering van de organisatie in 2023 de leden van het stichtingsbestuur leveren.

Van den Idsert: 'EKO staat voor een doorontwikkeling van de biologische voedselproductie. Daarbij gaan we verder dan de wettelijk minimumeisen voor biologische producten. Met EKO NL gaan we de Nederlandse teelt en productie van biologisch groente, fruit, zuivel en vlees meer benadrukken. De boer is het vertrekpunt bij de koerswijziging van onze stichting.'

De koerswijziging valt samen met de initiatieven die worden genomen vanuit het Actieplan Biologisch, dat voormalig landbouwminister Piet Adema eind 2022 heeft gelanceerd. Daarin staat de ambitie om het huidige aandeel van biologisch in het landbouwareaal (4,5 procent) uit te breiden naar 15 procent in 2030.

Nog geen garantie

'Hierin lopen we flink achter', zegt Van den Idsert, die kritisch is op de gekozen aanpak in het actieplan. 'Van daaruit wil men vooral de markt stimuleren. Maar daarmee heb je nog niet de garantie dat de binnenlandse biologische landbouwsector wordt gestimuleerd, want de marktgroei kan dan ook door buitenlandse producten komen.'

Vooruitlopend op de herpositionering liet Stichting EKO-keurmerk marktonderzoeker Blauw Research de mening van consumenten over biologische producten peilen. Daaruit blijkt dat de helft van de consumenten bij versproducten als vlees, zuivel en groente een voorkeur heeft voor producten van Nederlandse bodem.

'Dierlijke producten zijn het meest gevoelig voor dat argument. Het past in de trend die we ook in het buitenland zien, dat consumenten vaker vragen naar producten uit de eigen regio of land. Hierin zien we ook dat Nederlanders nog wat achterlopen', aldus de directeur.

Deelsectoren

Het verder doorontwikkelen van biologisch is nog steeds een uitgangspunt van de stichting. Het maken van de plannen daarvoor ligt tegenwoordig bij de deelsectoren. Aanvullende eisen die onder het EKO NL-keurmerk vallen, zijn onder meer 180 dagen weidegang en 5 procent van het areaal bestemmen voor natuur en landschap.

'Deze hogere normen leveren nog niet in alle sectoren extra betalingen op. In de zuivel is dat eenvoudiger gezamenlijk te regelen vanwege het sterke collectieve karakter van die sector. Voor de biologische akkerbouw loopt deze discussie nog. We moeten daar ook nog onderzoeken of de markt klaar is voor extra inspanningen bovenop de wettelijke eisen.'

Dat biologische landbouw een impuls kan gebruiken, blijkt ook uit de meest recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In 2023 groeide de oppervlakte biologisch gecertificeerde landbouwgrond weliswaar met 6.600 hectare naar een totaal van 80.900 hectare, maar van deze groei kwam 6.500 hectare vooral door bestaande bedrijven.

26.000 hectare per jaar

Tegenover de 5.400 hectare nieuwe biologische hectare stond vorige jaar een krimp van 5.300 hectare doordat bedrijven stopten, percelen verkochten waarna de certificering verviel, of de percelen een niet-landbouw bestemming kregen. Om het doel in het actieplan te halen moet in de komende vijf jaar het biologische areaal met gemiddeld 26.000 hectare per jaar toenemen.

Woensdag 4 september tekende tijdens het EKO NL Event (biologische) marktpartijen een convenant voor het vernieuwde keurmerk. Onder meer de groothandels Udea en Odin (Ekoplaza), Biomasters/Fruitmasters, EKO Holland, Agrifirm en de brancheorganisatie Biowinkelvereniging beloven daarmee het nieuwe keurmerk actief te ondersteunen in de markt.

Voor de promotie van het EKO NL-keurmerk is gekozen voor een campagne op social media. Een viertal influencers met affiniteit met de biologische sector gaan daar de Nederlands biologisch landbouw promoten.