Leren van elkaars cijfers met Opticow

Opticow is indertijd door ZLTO Advies geïntroduceerd. Sinds 1 januari 2023 zijn de krachten van de agrarische adviesbureaus Arvalis en ZLTO Advies gebundeld. De nieuwe adviesdienst gaat verder onder de naam Arvalis, dat kantoren in de provincies Limburg, Noord-Brabant en Zeeland heeft. Door de goede ervaringen met Opticow in Noord-Brabant wordt het concept nu ook uitgerold in Limburg.

Arvalis-adviseur Anouk Vosters, die zich in Noord-Brabant bezighield met Opticow, legt uit wat het concept inhoudt. ‘Het is een programma dat financiële en technische kengetallen van melkbedrijven naast bedrijfsresultaten legt. Maar ook de gegevens uit de KringloopWijzer worden meegenomen. Dat maken wij op in een rapport, zodat melkveehouders een duidelijk overzicht krijgen.’

Studiegroepen

Het Opticow-rapport wordt opgesteld in een groepsoverzicht om te bespreken tijdens studiegroepbijeenkomsten. ‘De groepen bestaan uit ongeveer tien deelnemers. Zo hopen we het klein en effectief te houden’, legt Vosters uit. Naast de deelname bij de studiegroepen wordt het rapport ingezet voor individueel advies.

Jorn van Zon, melkveehouder in het Brabantse Hulten, zit sinds 2023 in een studiegroep met zes andere jonge deelnemers die bedrijven met meer dan tweehonderd melkkoeien hebben. ‘Ik zat eerst in een groep met een andere samenstelling, maar dat liep niet zo. In deze groep, met vergelijkbare bedrijven, valt meer te leren’, ervaart de ondernemer.

‘In Opticow worden de cijfers vergeleken en krijg ik meer inzicht in waar ik mee aan de slag kan. Ook worden de goede punten in beeld gebracht’, zegt de 28-jarige melkveehouder. Hij zit sinds 2018 in de maatschap met zijn ouders. Het bedrijf heeft zo’n 270 melkkoeien en 92 hectare grond met akkerbouw.

Behoefte cijfers te delen

Vosters merkt dat er in Noord-Brabant veel behoefte is gegevens met elkaar te delen. ‘Studieclubs houden vaak informatieavonden, waarbij het alleen zenden van informatie is. Bij onze studiegroepen vergelijken we cijfers van bedrijven. Zo kunnen ze van elkaar. Dus niet alleen zenden, maar werken met elkaar.’

De methode werkt voor Van Zon. ‘Je leert van anderen hoe zij hun bedrijfsvoering runnen. Je leert van elkaars cijfers. Het is inderdaad beter te vergelijken. Het mooie vind ik dat we de cijfers die we zien, ook in de praktijk kunnen zien. Hoe doet iedereen zijn bedrijfsvoering praktisch? En hoe komt dat uit op papier? Daar leer ik veel van.’

Ook vindt de melkveehouder uit Hulten de samenstelling van de groep mooi. ‘Het zijn uitdagende bedrijven. Je leert altijd wel iets om het beter te doen.’

Gerichte samenstelling groepen

Arvalis kijkt specifiek naar de samenstellingen van de groep. ‘Bij de indeling van de groepen wordt gekeken naar het bedrijf, de regio en in welke bedrijfsfase de ondernemer zich bevindt. We zetten op die manier de juiste melkveehouders bij elkaar, zodat ze iets van elkaar kunnen leren’, zegt Vosters.

‘Zo zijn er studiegroepen opgericht met ondernemers die het bedrijf willen gaan overnemen of in de overnamefase zitten’, stelt de adviseur. Opticow heeft momenteel twee studiegroepen met deelnemers die meer dan tweehonderd koeien op het bedrijf hebben.

Jaarrekening en KringloopWijzer

Van de deelnemers wordt verwacht dat ze de jaarrekening en de KringloopWijzer doorsturen. ‘Hieruit worden kengetallen gehaald om bijvoorbeeld het koesaldo te berekenen’, legt Vosters uit.

Ook wordt gekeken hoe efficiënt een koe omgaat met het gevoerde rantsoen. Vosters: ‘De verschillende kengetallen worden bij elkaar gezet in het rapport. Naast de eigen cijfers kun je in Opticow je bedrijfsgegevens vergelijken met andere bedrijven met bijvoorbeeld dezelfde intensiteit of melkproductie.’

Persoonlijk advies

In de studiegroepen pakken de melkveehouders punten eruit waar ze zelf mee aan de slag kunnen. ‘Bij een individueel rapport geven we de cijfers en maken we een rondje op het bedrijf’, legt Vosters uit. ‘We brengen daarbij ook een persoonlijk advies uit.’

‘Wij geven ondernemers daarin meer het overkoepelende advies om aan te sturen en om punten te verbeteren’, vervolgt Vosters. ‘In het persoonlijke gesprek stellen we samen een doelstelling op, een soort houvast. Daar kunnen ondernemers op terugkijken, omdat ze weten naar welk doel ze toe werken.’

Bij melkveehouders thuis

De bijeenkomsten van de studiegroep worden afwisselend bij de melkveehouders thuis gehouden, zodat ze elkaars bedrijven kunnen zien. ‘We luisteren waar binnen de groep behoefte aan is’, schetst de adviseur. Per jaar worden vijf bijeenkomsten gehouden waarvan één gezamenlijke excursiedag met alle studiegroepen.

Melkveehouder Van Zon is van plan voorlopig in de studiegroep te blijven. ‘De toekomstplannen voor ons bedrijf zijn om zo door te gaan. Mijn doel is op een zo’n eenvoudig mogelijke manier, zoveel mogelijk melk te maken. Dat kunnen we doen met de huidige bedrijfsgebouwen die we hebben.’

In de Opticow-groep van Van Zon zitten heel intensieve en heel extensieve bedrijven. ‘Juist van de verschillen die je hier ziet, kunnen we nog veel leren’, ervaart de Brabantse melkveehouder.

In het najaar start Arvalis in provincie Limburg met Opticow. Daarvoor worden ook nieuwe studiegroepen opgericht.