'Jonge agrariërs willen van maatschappelijk nut zijn'

Rabobank Midden-Limburg huist in een markant gebouw, pal aan de A73, met een 'scheve toren' op het zuiden gericht. Op de zevende verdieping, met weids uitzicht op het omliggende boerenland, de Maas en Roermond, pleiten twee vooraanstaande medewerkers voor meer ruimte voor innovatie in de Limburgse land- en tuinbouw. Ron Vanlier is directeur Food & Agri Limburg en Merijn Luijkx is als Business Development Manager aangehaakt bij allerlei initiatieven rondom innovatie en verduurzaming van de agrarische sector.

Het geld uit het transitiefonds is vooral naar stoppers gegaan en in veel mindere mate naar blijvers

Merijn Luijkx, Business Development Manager bij Rabobank in Limburg

Het is een roerige tijd voor veel boeren en tuinders. Wat merkt u daarvan als bank?

Vanlier: 'We zien bovengemiddeld veel Limburgse veehouders die zich hebben aangemeld voor een van de saneringsregelingen. In onze ogen vaak vooraanstaande ondernemers met goed ontwikkelde bedrijven. Die verdwijnen nu. Dat zal effect hebben op de kracht van de agrarische sector in de regio.'

Hoe reageert Rabobank daarop?

Vanlier: 'We moeten jonge ondernemers die vooruit willen, zo goed mogelijk ondersteunen. Dat betekent dat we voor het collectieve belang meer met andere partijen moeten optrekken om de Europese voortrekkersrol van de agrarische sector in Limburg in de toekomst te blijven vervullen.'

Hoe gaat dat eruitzien?

Vanlier: 'Dat willen we samen vormgeven met partijen als LAJK en de LLTB. Beschouw het als een oproep van ons: als we op korte termijn ons eigen belang even los kunnen laten, dan profiteren we als regionale marktpartijen daar op de lange termijn allemaal van.'

Luijkx: 'We staan in onze samenleving voor een ingrijpende voedseltransitie waarbij voor alle partijen in de keten een nieuwe rol is weggelegd. Boeren en tuinders en een duurzame voedselproductie staan aan de basis hiervan.'

Wat ziet u terug van het miljarden euro's in het transitiefonds van het vorige kabinet?

Luijkx: 'Het geld is vooral naar de stoppers gegaan en in veel mindere mate naar de blijvers die willen omschakelen, innoveren of extensiveren. Met een nieuw kabinet is het nog maar de vraag wat de verdere uitwerking is. Provincie Limburg heeft aangekondigd met een blijversfonds te komen. Daar zijn we blij mee.'

Is Rabobank aangehaakt bij het Limburgs Programma Landelijk Gebied?

Vanlier: 'We zitten niet direct aan tafel, maar ondersteunen het proces met onze kennis over het landelijk gebied. Zo kunnen wij weerleggen dat veel veebedrijven in Limburg intensief zijn. Als je alle samenwerkingsverbanden meerekent van veehouders en akkerbouwers die veevoerproductie en mestafzet onderling regelen, ontstaat een ander beeld.'

Luijkx: 'We haken nadrukkelijk aan bij de koploperprojecten waarbij we voldoende ruimte voor de natuur en voor economische en maatschappelijke ontwikkelingen willen creëren. Dat doen we samen met boeren en tuinders in een aantal gebieden en partijen als Natuur en Milieufederatie Limburg, het waterschap en de provincie.'

Wat is uw grootste zorg?

Luijkx: 'De polarisatie die in de hele maatschappij opspeelt, vertaalt zich ook naar de land- en tuinbouw. Zo krijgen vooral jonge boeren weinig waardering voor de duurzame stappen die ze zetten. Ze gaan zich dan afvragen: 'Waar doe ik het allemaal voor?', terwijl we als maatschappij juist deze ondernemers hard nodig hebben voor een toekomstbestendige agrofoodsector.'

Tot 2030 stelt Rabobank 3 miljard euro beschikbaar voor rentekortingen en gunstige financieringsvoorwaarden om de transitie te versnellen. Is daar veel interesse voor?

Vanlier: 'We zien dat het overgrote deel van ondernemers die nu investeren, al met duurzame oplossingen bezig is. Vooral jonge ondernemers willen van maatschappelijk nut zijn en dat ondersteunen we graag. Als bank extra duurzaamheidseisen stellen, blijkt in de praktijk in veel gevallen niet nodig.'

Luijkx: 'De transitie loopt langs drie mogelijke verdienmodellen: innoveren in intensieve productiemethodes. Dat zorgt voor een lagere emissie per kilo product. Extensiveren, waarbij veehouders meer tijd krijgen voor het aflossen om de omslag te maken. En omschakelen, bijvoorbeeld naar een multifunctioneel bedrijf. We kijken samen wat de mogelijkheden zijn en wat bij de ondernemer of ondernemers past. Voor al deze boerenbedrijven is in onze visie toekomst.'

Hoe ziet u de toekomst van de Limburgse land- en tuinbouw?

Vanlier: 'Ondanks het ontbreken van een duidelijke richting in het beleid ben ik optimistisch gestemd. De innovatieve kracht van de sector is groot. Idealistisch gezien wil je soms positieve leeftijdsdiscriminatie inzetten om jonge ondernemers nog een extra zetje in de rug te geven. Maar dat gaan we natuurlijk niet echt doen. Vooruitgang kan trouwens evengoed van veertigers en vijftigers komen.'

Luijkx: 'We bouwen mee aan een regionaal voedselsysteem met de ambitie om een kwart van de Limburgse consumptie in de provincie te produceren. Boeren krijgen zo een nieuw verdienmodel en we sluiten aan bij maatschappelijke opgaven. Mijn beste advies voor ondernemers is: kom los van het erf, maak toekomstbestendige keuzes, wees betekenisvol en werk samen, ook met ketenpartners.'