Accu op erf vraagt om goed denkwerk

Zo'n 10 procent van de melkveehouders met zonnepanelen of een windmolen denkt erover om te investeren in energieopslag. Dat blijkt uit onderzoek van marketingbureau AgriDirect. Nieuwe Oogst en de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie hielden eind vorig jaar ook een enquête. Daaruit kwam naar voren dat 75 procent van de boeren zonnepanelen op het dak heeft en 3 procent batterijen op het erf.

De interesse voor die laatste categorie stijgt. Reden: oplopende stroomprijzen, terugleverkosten aan energiebedrijven en opstopping op het stroomnet waardoor bedrijven geen (zwaardere) aansluiting krijgen.

Voorzichtigheid

Tik op een zoekmachine 'zonnepanelen', 'energieopslag' of 'accu op het erf' en de resultaten vliegen je om de oren. Vooral in de categorie 'Koop bij ons, nu!'. Maar een beetje voorzichtigheid is geboden. 'Reken eerst eens uit wat je verbruik is. Wanneer heb je een piek in je bedrijf? Hoeveel verbruik je sowieso?', zegt directeur Michiel Zuijdwijk van adviesbureau GroenOpgewekt in het Drentse Meppel. 'De meeste mensen weten dat niet precies op het uur nauwkeurig. Als je goed advies wilt, moet daarnaar worden gekeken.'

Het uitgangspunt van Zuidwijk is: eerst stroom zelf gebruiken, dan terugleveren. Dan zijn accu's op het erf een optie. Zet dan niet domweg een accudoos neer, maar bedenk wat je gaat doen.

'Melkveehouders moeten bijvoorbeeld hun leidingen doorspoelen met heet water. Als je die installatie nog op gas stookt, bouw die dan om naar elektrisch. Dat kan vrij gemakkelijk. Kies een moment dat de energieprijs hoog is om door te spoelen met stroom uit de accu. Zet elektrische voertuigen ook niet zomaar aan de lader. Kijk bij alles wanneer de stroomprijs hoog is en gebruik dan eigen energie. Dat kun je automatisch instellen', zegt de directeur.

Meerdere voordelen

Een batterij – of een aantal batterijen – op het erf kan op meerdere manieren voordelig zijn voor een agrarische onderneming. De rekening van het elektriciteitsbedrijf kan fors omlaag, doordat een boer gebruik kan maken van eigen stroom op momenten dat de zon niet schijnt of het windstil is. Daarnaast kan een batterij op het erf een oplossing zijn voor bedrijven die steeds meer elektrische apparatuur en machines aanschaffen. De opgeslagen stroom kan pieken afvlakken in het gebruik, waardoor een boerenbedrijf toe kan met een lichtere aansluiting.

Dit zogenoemde 'peak shaving' is de toekomst volgens Tennet, de beheerder van het landelijke stroomnet. 'We moeten energie zo dicht mogelijk bij de bron van opwekking gebruiken', zegt een woordvoerder van Tennet. 'Accu's kunnen helpen de toevoer stabiel te houden.' Het is een denkwijze die akkerbouwers met koelopslag bekend voorkomt. Bij goedkope stroom kun je extra koelen, zodat de thermostaat in dure periodes lager kan.

Onbalansmarkt

Zo'n honderd ondernemende boeren zijn de energiemarkt opgegaan. Zij laden hun batterijen vol op momenten dat de stroomprijs laag is en verkopen de stroom op momenten van schaarste en hoge prijzen. Dat heet de onbalansmarkt. Sommige tuinders met een warmte-krachtcentrale doen dat al jaren. De nieuwe Energiewet geeft meer mogelijkheden voor stroomhandel door boeren.

Batterijen zijn er in verschillende soorten en maten. De opvallendste zijn zeecontainers vol accu's die, al dan niet gekoppeld, een enorme hoeveel stroom kunnen opslaan. Dit zijn ook de basissystemen van commerciële bedrijven die handelen in stroom. De laatste jaren zijn er ook kleinere batterijpakketten gekomen, die er meer uitzien als fors uitgevallen meterkasten. Deze kunnen op maat aan elkaar worden geschakeld.

'Hier komen weleens boeren met enorme verwachtingen die wij een beetje moeten temperen', zegt Harry Roetert van accountantsbureau Countus. 'Wij krijgen steeds vaker vragen over de financiële mogelijkheden die accu's bieden. Er zijn boeren die op basis van allerlei verhalen denken dat ze veel kunnen verdienen met de handel in stroom. Ik ben dan toch een beetje de nuchtere econoom', benadrukt hij.

'Als blijkt dat een accu interessant is, denken we ook mee over het aanbod. Wat staat er feitelijk in de offertes? Wat is bijvoorbeeld het uitgangspunt van de terugverdientijd? Ik zie soms de meest fantastische berekeningen die echt niet kloppen', zegt Roetert.

Varkensbedrijf Buut'n Gewoon in het Overijsselse Rouveen investeerde in drie accu's met een totale capaciteit van 600 kilowattuur. Op de drie staldaken liggen 780 zonnepanelen die 253 kilowattpiek opbrengen. Twee jaar geleden kwamen daar twee windmolens met een opbrengst van 130 kilowattpiek bij. 'Op jaarbasis produceren de zonnepanelen en windturbines 380.000 kilowatt. Ons verbruik is 320.000 kilowatt. Het overschot leveren we terug aan het net. We zijn nu zo goed als energieneutraal', zegt varkenshouder Pieter Post.

'De accu's kosten 100.000 euro per stuk. We hebben nu een vast contract bij een energiemaatschappij, maar dat loopt eind dit jaar af. Volgend jaar gaan we de onbalansmarkt op om te handelen met stroom. Ik denk dat we daarmee de terugverdientijd kunnen halveren naar een jaar of drie', verwacht Post.