Coalitiepartijen blokkeren mestdebat, oppositie woedend

Het voorstel van Kamerlid Cor Pierik (BBB) om het mestdebat over het zomerreces te tillen als daar woensdag geen tijd voor zou zijn, kreeg voor het indienen al steun van VVD, NSC en BBB. Oppositieleden voelen zich daardoor voor het blok gezet en reageren woedend.

In een pauze van het debat over de regeringsverklaring werd er overlegd over de ontstane situatie (foto). Een poging van GroenLinks-PvdA om het debat naar donderdag te verplaatsen kreeg geen steun van de coalitiepartijen en daardoor geen meerderheid. Er gaat nog een voorstel de ronde om er maandag de Kamer voor terug te roepen van het reces, maar ook dat lijkt te stranden.

Het op het laatste moment niet doorgaan van het debat leidde tot de opmerkelijke situatie dat de landbouwwoordvoerders van GroenLinks-PvdA, CDA, ChristenUnie, D66, Volt en PvdD de gereserveerde Troelstrazaal in het Kamergebouw in gebruik namen voor een geïmproviseerde persconferentie. Dit kon echter niet rekenen op medewerking van het Kamerpersoneel waarna het gezelschap Kamerleden, pers en andere belangstellenden zich naar de centrale hal verplaatsten.

‘Ik ben echt heel erg boos’, zegt CDA-Kamerlid Eline Vedder over het niet doorgaan van het mestdebat. Volgens haar is er geen tijd te verliezen om boeren verlichting te geven op de mestmarkt. ‘Alles staat stil. Ik had van de nieuwe minister willen weten wat de status is van de plannen van haar voorganger Piet Adema.’

Maar twee knoppen

Vedder is net als Wiersma voorstander van meer aandacht voor innovatie. ‘Maar dat gaat ons op korte termijn niet helpen. Er zijn nu maar twee knoppen om aan te draaien: mestproductie en plaatsingsruimte. Voor het eerste zijn wij op ons bedrijf al dieren aan het afvoeren, maar voor het tweede hebben we de hulp van Brussel nodig en dat kost te veel tijd.'

Adema kwam met wetsvoorstellen voor het afromen van dierrechten, een voermaatregelen en een brede opkoopregeling. Kamerleden willen van zijn opvolger Wiersma weten of zij die plannen over gaat nemen of gaat vertragen. ‘Er was eerder ook een meerderheid voor het debat. Is er nog wel een meerderheid voor die voorstellen van Adema’, vraagt Kamerlid Laura Bromet (GroenLinks-PvdA) zich af.

Kamerlid Pieter Grinwis (ChristenUnie) is bang dat de mestcrisis vooral kleine veehouders de kop zal kosten. Hij had van Wiersma willen horen hoe zij dat denkt te voorkomen. ‘Het is een urgent probleem. Dit debat had boerend Nederland helderheid kunnen verschaffen.’

Haast geboden

Volgens Grinwis is er haast geboden om met Adema’s voorstellen - waar een Kamermeerderheid voor was - de druk op de mestmarkt te verlichten. ‘Voor de brede opkoopregeling is toestemming nodig van Brussel vanwege staatssteun. Die moet op tijd worden aangevraagd anders kan de regeling niet op tijd starten.’

Eensgezindheid tussen oppositie en coalitie is geboden om een generieke korting te voorkomen. Bromet vreest dat het daar al te laat voor is en rekent op een korting van 8 á 10 procent. Ze noemt het onrechtvaardig als dit ook grondgebonden bedrijven zou treffen. ‘Daar had ik voorstellen voor willen doen en dat kan nu niet meer.’

Voorwaarde voor afbouwpad

Het is belangrijk dat er voor 1 januari een wetsvoorstel ligt dat regelt dat Nederland onder de mestplafonds komt. Dit is een voorwaarde die de Europese Commissie stelt in de laatste derogatiebeschikking. Oppositieleden waarschuwen dat de nieuwe coalitie een groot risico neemt door besluiten over het mestbeleid voor zicht uit te schuiven. ‘Anders vervalt al per 1 januari 2025 het afbouwpad en wordt het probleem voor boeren nog veel groter’, zegt Bromet.

Volgens VVD-Kamerlid Thom van Campen komt door het afblazen van het mestdebat de aanpak van de mestcrisis niet tot stilstand. Hij heeft begrip voor de keuze van de minister om bij het debat over de regeringsverklaring te zijn.

‘Er liggen opdrachten in de richting van het kabinet en een plan van minister Adema. Er is vrijdag een wetsvoorstel naar de Raad van State gestuurd over afroming. Ik ga er gewoon vanuit dat het kabinet er in de zomer verder aan werkt en dat dat ook zonder dit mestdebat kan’, aldus Van Campen.