Overheid geeft voorrang aan voorlichting over risico's middelengebruik

De aanleiding voor de vragen is het verbod op de teelt van lelies dat de Drentse gemeente Westerveld dit voorjaar oplegde aan een bollenteler. Deze teler wilde de lelies planten op een perceel vlak bij een basisschool. Hij kreeg hiervoor uiteindelijk geen toestemming.

Van Ooijen beantwoordt de vragen ook namens demissionair minister Piet Adema van LNV. Hij benadrukt daarbij het belang van het zorgvuldig informeren van omwonenden over de gezondheidsrisico's van bestrijdingsmiddelen. Daarvoor verwijst de bewindsman onder meer naar de teams Milieu & Gezondheid van lokale GGD's. Die geven volgens hem betrouwbare adviezen om blootstelling aan schadelijke stoffen te beperken, zowel voor kinderen als volwassenen in de buurt van percelen die worden bespoten.

Zorgen over blootstelling

De staatssecretaris stelt dat hij wil dat de impact van gewasbeschermingsmiddelen op de volksgezondheid zorgvuldig worden onderzocht. Hij erkent dat er zorgen zijn over de blootstelling van mensen en dan vooral kinderen en andere kwetsbare personen. Voor de overheid is het oordeel van het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biocide over de veiligheid van middelen in principe altijd leidend. Het beoordelingskader van de autoriteit wordt continu aangepast aan de meest actuele wetenschappelijke inzichten, schrijft Van Ooijen.

Bij de voortdurende evaluatie van het toelatingsproces speelt het 'Onderzoek Bestrijdingsmiddelen en Omwonenden 2' (OBO-2) van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu volgens Van Ooijen een cruciale rol. Dit onderzoek besteedt specifieke aandacht aan ziekten zoals Parkinson, leukemie bij kinderen en diverse cognitieve effecten. De staatssecretaris noemt het van groot belang dat het toelatingsbeleid wordt ondersteund door de meest actuele wetenschappelijke data die beschikbaar zijn.

Spuitvrije zones juridisch niet houdbaar

Het generiek instellen van spuitvrije zones om blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen te verminderen, is juridisch niet houdbaar. Het wetenschappelijke draagvlak daarvoor ontbreekt, stelt de bewindsman in zijn reactie op de vragen van de Kamerleden. Verder geeft hij aan dat het ministerie van LNV een onderzoek start naar het eventueel beperken van de uitbreiding van het areaal lelies in Nederland. Met betrokken instanties wil Van Ooijen bespreken welke mogelijkheden de nieuwe Omgevingswet hiervoor biedt.

Slagt-Tichelman en Bromet zijn benieuwd in hoeverre de Omgevingswet ruimte biedt voor het toepassen van het voorzorgsprincipe. Van Ooijen antwoordt hierop dat gemeenten in de nieuwe wet zich inderdaad kunnen beroepen op het voorzorgsprincipe om nieuwe ontwikkelingen, zoals specifieke agrarische activiteiten, te kunnen weren. Ook als er sprake is van te verwachten risico's. Hiervoor hoeft dan geen wetenschappelijk bewijs te zijn. Recente jurisprudentie laat zien dat gemeenten en provincies van deze optie al gebruik maken.