Klimaatsturing bij hitte vergt veel aandacht

Over het regelen van het klimaat bij reguliere vleeskuikens in een gesloten stal waar het klimaat nauwkeurig is te sturen, is veel bekend en het Klimaatplatform Pluimveehouderij heeft voor deze stallen richtlijnen opgesteld.

Over het sturen van het klimaat in een stal voor Beter Leven-vleeskuikens, waar vanaf drie weken de kuikens door grote luiken naar buiten kunnen lopen, is nog niet veel bekend en het klimaatplatform is nog bezig met richtlijnen. Dat meldt onderzoeker Hilko Ellen van Wageningen Livestock Research en lid van het klimaatplatform.

In een vleeskuikenstal komt de verse lucht via ventielen bovenin de zijgevels de stal binnen. Ventilatoren bovenin de nok of achter in de eindgevel voeren de lucht weer af. Via de opening van de inlaatventielen en de afvoer van de ventilatoren is het klimaat heel nauwkeurig te sturen, waarbij er in het begin verwarming nodig is om te zorgen voor een optimale temperatuur voor de kuikens.

Gedurende de eerste drie levensweken van de Beter Leven-kuikens werkt het klimaatsysteem hetzelfde als voor reguliere kuikens. Wel is het zo dat momenteel nog niet goed bekend is of de traaggroeiende Beter Leven-kuikens een andere behoefte hebben aan het verloop van de temperatuur en opbouw van ventilatie dan reguliere kuikens.

Het zou volgens Ellen goed zijn als dit eens nader wordt onderzocht, waarbij er dan tegelijk gekeken moet worden of de normen voor de reguliere kuikens nog wel kloppen.

Vanaf drie weken leeftijd verandert er veel in de klimaatregeling. De kuikens moeten dan toegang krijgen tot de overdekte uitloop via de grote luiken in de zijgevel van de stal.

'Dan klopt er ineens helemaal niets meer van de normale regeling van het klimaat via de inlaatventielen en ventilatoren', zegt Ellen. 'Als de buitentemperaturen dan lager zijn dan gewenst voor de kuikens zou het kunnen zijn dat je moet gaan verwarmen. Dat voelt natuurlijk heel onlogisch.'

Bij hogere buitentemperaturen is het regelen van het klimaat bij de Beter Leven-vleeskuikens ook zeker niet gemakkelijk. De grote luiken verstoren de luchtstroom en het is de vraag of er nog wel voldoende verse lucht overal in de stal komt.

'Om toch te zorgen voor meer onderdruk in de stal, zodat je de luchtstroom nog enigszins kunt sturen, kun je binnen de regels experimenteren met het minder ver openzetten van een aantal luiken', adviseert klimaatdeskundige Wilbert Boon van Boon Techniek.

Drukverschilregeling

Ellen adviseert om in ieder geval de drukverschilregeling in de klimaatcomputer uit te zetten voordat de luiken opengaan. 'Regel alleen op temperatuur, zodat de inlaatventielen niet helemaal dichtgaan. Als de luiken weer dichtgaan in de avond moet de drukverschilregeling weer aangezet worden. Bij vleeskuikens met uitloop wijzigt de klimaatregeling dus voortdurend.'

Nog lastiger wordt het bij echt hoge buitentemperaturen. Iedere vleeskuikenhouder heeft voor die omstandigheden een nevelinstallatie in de stal. Normaal zorgt de lucht die via de ventielen binnenkomt er dan voor dat die nevel eerst verdampt. Daardoor daalt de temperatuur van de binnenkomende lucht flink en verdampt het vocht voordat het bij de kuikens kan komen.

Maar als de ventielen dicht zijn omdat alle lucht via de uitlloopluiken binnenkomt, zal de nevel omlaagvallen. Ellen: 'Het temperatuur verlagende effect zal dan flink tegenvallen en je krijgt natte plekken in de stal, wat zeer ongewenst is omdat het gezondheids- en welzijnsproblemen kan opleveren.'

Om het bij erg hoge temperaturen goed te doen, adviseert Boon om een deel van de luiken te sluiten, zodat er meer verse lucht naar de ventielen gaat en de nevelinstallatie haar werk nog wel kan doen. 'Een deel van de luiken sluiten, moet in mijn ogen in extreme omstandigheden kunnen om het dierenwelzijn van de kuikens te waarborgen.'

Ander ventilatiesysteem

Een vergaande optie is om te gaan werken met gelijkdrukventilatie of balansventilatie, zoals het ook heet. Bij dit systeem blaast een ventilator evenveel lucht de stal in als er via de ventilator in de luchtuitlaat wordt uitgezogen. Daartoe moeten dan meerdere kokers verdeeld over de stal op het dak komen. Dat systeem vergt een forse aanpassing van een bestaande stal, denkt Ellen.

'Bij nieuwbouw is het wel een optie die de vleeskuikenhouder zou kunnen overwegen.' Ook Boon ziet het als optie bij nieuwbouw. 'Nadeel van dit systeem is dat er bij hitte vanaf het dak warme lucht de stal in komt. Ook nu zul je dus een nevelinstallatie nodig hebben die rondom de uitblaasopeningen van de inblaaskokers zit.'

Daglicht

Een ander punt van aandacht is het daglicht. Het is verplicht om drie procent van de vloeroppervlakte aan daglicht binnen te krijgen. In de buitenuitloop zal voldoende daglicht binnenkomen via de zijgevel. 'Het dak van de buitenuitloop kan wel het beste helemaal dicht en goed geïsoleerd worden om te voorkomen dat de buitenuitloop flink opwarmt en de klimaatbeheersing op warme dagen nog lastiger wordt', stelt Boon.

'Via het dak in de stal zelf moet ook nog daglicht binnenkomen. Ellen: 'Zorg voor lichtplaten die diffuus daglicht verspreiden en plaatselijke opwarming voorkomen.'